Nedersaksisch V

Hier stoat woorden die of in 't Nedersaksisch mit V begunt oet 't Nedersaksisch woordenboek. De woorden bint underverdield op alfabetische volgorde van 't Nederlaandse woord.

Vaart (snelheid)

Nederlands:
- vaart
- snelheid

Achterhooks: gang
Drèents: ...
Grönnegs: gang ("Ik heb wat gang neudeg om de bult op tou kommen", "Hai ree mit n noodgang noar beneden."
Sallaans: ...
Stellingwarfs: snelhied
Tweants:
- gaank
- veart
Urkers: ...
Veluws: snelheid

Vaart (met schip)

Nederlands: vaart

Achterhooks: ...
Drèents: ...
Grönnegs: voart
Sallaans: vaort
Stellingwarfs: vaort
Tweants: voart
Urkers: vaort
Veluws: vaort

Vaatdoek

[disse mal bewarken]

Achterhooks:
- schötteldoek
- schötteldook
- schorreslet
- wasseldook
Drèents:
- schötteldoek (ok: sk-)
- schötteldook (ok: sk-)
- tonte, tonteldoek (Ni'jlusen)
Grunnegs: schuddeldouk
Sallaands:
- schötteldoek (Raolte)
- skötteldoek (Zwolle, Kampereilaand, Kamperveen)
- vadoek (Zwolle)
- wasseldoek (Zwolle, Kampen, Raolte, Daeventer)
- wisseldoek (Kampen)

Stellingwarfs:
- schotteldoek, schötteldoek
- schorreldoek, schoddeldoek
- scholdoek, scholledoek
- slobbe
Tweants: waskeldook (Oold-Riesns)
Urkers:
Veluws:
- vaotdoek (Putten)
- vaoteldoek (Putten, Barreveld)
- voeteldoek (Barreveld)
- vaotslet (Barreveld)
- vaoldook (Nunspeet)
- vädoek (Heerde)
- wasseldoek (Heerde, Barreveld)
- schotteldoek, schorteldoek (Barreveld)
- todde (Barreveld)

Vader

[disse mal bewarken]

Achterhooks:
- va
- vaoder
- papa
Drèents:
- va, vae, vao
- vaar, vaor
- vaoder
- vaoi
- pappe
Grunnegs:
- voader
- voa (informeel)
- voar
- pa
- pabbe (informeel)
- voaie (WEK)
- olheer*
- oat(e) - dit woord wör tot ien de 19e aiw tou broekt

Sallaands: **va, vader
- väär (Gällemuun, Kampen)
- väjer (Gällemuun)
- papa
- täte (Gällemuun)
Stellingwarfs:
- heit
- va, vae
- vader, vaeder
- pa, pappe, pape, papa, piepa
- tate (kindertaal)
Tweants:
- va, vaar
- n oolden*
Urkers: vaor, va, taote
Veluws:
- vao, vaor, vaoder (veural West-Veluws)
- va, vä, vaar, väär, vader (veural Oost-Veluws)
- vaod (Barreveld)
- pappe, papa, pa, pap
- taat (kindertaal; Putten)

Vagina

In 't Nedersaksisch bin de benamingen veur de geslachsdelen vake een bietjen grof.

Nederlands: vagina

Achterhooks:
- flamoeze
- proeme
- vazel
- promusselken
Drèents: ...
Grönnegs: schaid*
Sallaans:
- kutte
- fluite
- kruus
- splete
- deuze
Stellingwarfs: ...
Tweants:
- flamoeze
- proeme
- voare
- deuze, deuske
- vazel
- de voestlapn
- n spöltuin
Urkers: ...
Veluws:
- poes
- trut (Armelo, Ugchelen, Bunsjoten)
- kut(te)
- moes (Oldebroek, Wezep)
- muus (Nunspeet, Une, Vaossen, Apeldoorne)
- pruum, prume, proeme
- scheur, snee, gleuf
- flamoes, flamoeze
- flors (Niekark, Bunsjoten)
- plasser
- fluit(e)
- bèze (Wezep)
- doos (Deelen)
- klivia (Klanenbeek)
- kruus
- piepin (Lieren)
- preuter, pretpark (Loen)
- pietjen (Nunspeet)
- van onderen (Wenum-Wiesel)
- veurbibs
- vrouwelijkheid (Niekark)

*Veur de "vagina" bestoan der ien t Grönnegs, ien tegenstellen tot de "penis", nait veul grovve woorden. Dit omrezen dit respektloos tou vraauwluu wezen zol. Manluu zollen dit respekt nait neudeg hebben, omrezen zai dit van oldsheer al op n hail ìnde aander gebieden hebben zollen. Dit idejoalisme stamt nog oet de 19. aiw.

Vallen

Nederlands: vallen

Achterhoeks: pleern Vb: hee pleern van de fietse.
Grönnegs:
- valen
- pleuren
- dondern
- mietern
- kukeln (over t raandje ~)
  - De eerste vaaier sloan veuraal op t neerkommen, ien tieds dat de lèste (kukeln) meer t prozes van t valen omvat, dus van t stoan, tot de reden (bv. strukeln) en t noar beneden goan, mòr t aanroaken van de grond ozw. wordt hier maisttieds nait mit bedould.
Tweants:
- valn
- vuur/teegn de vlakte/vloere/groond/t groondhoolt goan
- van de bene goan
- oonderoet goan
- noar dealtn komn
- noar de plette komn (iets wat oew tegemeute vaalt)
- pleern, plearn (met nen smakkerd dale komn. houwn kan dus ook plearn wean).
- flikkern
- doondern
Veluws:
- vallen
- onderuut gaon*
- donderen
- flikkeren
- pleuren
- kukelen (over 't raandjen ~)

Varken

Nederlands: varken

Achterhoeks: pogge
Drèents:
- zwien
- varken
Grönnegs:
- swien, svien
Oostfreisk: swien (Platduutse skriefwies Swin)
Sallaans: keune (Hooltns)
Stellingwarfs: varken
Tweants:
- bign
- kuurken
- vearkn
- varkn
- voarkn (Riesns)
- vaarkn (Eanters)
- zwien
- iej veraandert van n vaarkn in n zwien (Tweantse ummezetting van t hollaandse "al draagt een aap een gouden ring...")
Urkers: varken
Veluws:
- va(a)rken
- värken (Oost-Veluws)
- zwien
- keu

Veen

Nederlands: veen

Achterhooks: veen, vene
Drèents: veen, vene
Grönnegs:
- veen
- faan (wör broekt sikkom tot WO II tou)
- klain
- moor (geogroafisch, Nl: wij wonen in/op het veen)
Oostfreisk:
- veen (Platduutske skriefwies: fehn)
- moor (geogroufisk, Hdt: wir wohnen im Fehn)
Sallaans: ...
Stellingwarfs: vene
Tweants:
- venne
- vjenne (Vjens)
Urkers: ...
Veluws: veen, vene

Ver

Nederlands: ver

Achterhooks: wiet
Drèents:
- wied (algemien gebruukt. 't Riempien giet: Wie wet waor Willem Wever woont? --Willem Wever woont wied weg.)
  - wied of (=ver weg; ZWZ)
- varre (ZWZ)
- een end uut de buurte (ZWZ)
- een ende vort (ZWZ)
- een end weg (ZWZ)
Grönnegs:
- wied
- vèr
Stellingwarfs
- wied
- op Alteveer (idioom: 't is niet op Alteveer; 't is niet wied vört. Eheurd van een spreker uut de Kop van Oaveriessel)
Tweants:
- wied
- vear
Veluws: veer

Verdomme

Nederlands: verdomme (vloekwoord)

Achterhooks: ...
Drèents: ...
Grönnegs: vergemie
Sallaans: ...
Stellingwarfs: ...
Tweants:
verdomd
- verdöpt (ofzwakking)
- verduld (ofzwakking)
- (god)dooksemie, -tooksemie, teuksemie (jan-en-gin-eande)
- tom(t)
Urkers: ...
Veluws: ...

Vergiet

Nederlands: vergiet

Achterhooks: deurslag
Drèents: ...
Grönnegs: gatjespan(ne)
Sallaans: ...
Stellingwarfs: ...
Tweants: ...
Urkers: ...
Veluws: vergiet

Verlamd (in de benen)

Nederlands:
- verlamd
- invalide
- kreupel

Achterhooks:
- kröppel
Drèents: ...
Grönnegs:
- kruppel (aangeboren)
- ongelokkeg/-lukkeg (mit n noaboorliekse oorzoak: ongeluk, zaikte, o.z.w.)
Sallaans: ...
Stellingwarfs: ...
Tweants: kröppel
Urkers: ...
Veluws: ...

Verliezen (spel of wedstrijd)

Nederlands: verliezen

Achterhooks:
- verspöllen
Grönnegs:
- verspeulen
- verlaizen

Verliezen (kwijtraken)

Nederlands: verliezen

Achterhooks:
- kwiet wodden
- verlezen
Grönnegs:
- kwietworden (as aine der wat aan doun kin/kon)
- kwietroaken (as aine der niks aan doun kin/kon)

Verweerd

Nederlands: verweerd

Achterhooks: verspocht
Drèents: ...
Grönnegs: t Weer het der ien kommen (= Het is verweerd)
Sallaans: ...
Stellingwarfs: ...
Tweants:
- verspikt
- verspocht
Urkers: ...
Veluws:
- verweerd
- 't weer zit derin (= Het is verweerd)

Viool

Nederlands: viool

Achterhooks:
- fiedel
- viool
- viole
Drèents:
- fiedel
- vedel
- viool
- viole
Grönnegs:
- fioul
- fioe
- fiedel (aigelks n middelaivse vèrzie van de fioul)
  - Waarkwoord: fiedeln
Sallaans: ...
Stellingwarfs:
- fiedel
- vedel
- vioele
Tweants:
- fiedel
- viool
- viole
Urkers: ...
Veluws: jammerhout, viool

Vis

[disse mal bewarken]

Achterhooks: vis
Drèents: vis
Grunnegs: visk(e)
Sallaands: vis
Stellingwarfs: vis
Tweants:
- vis
- viske
- vissche (Rossum)

Urkers: vis
Veluws: vis

Graofschops: vis, visj*
Oostfrais: visk*

Visser

Nederlands:
- visser
- hengelaar (hobbie/sport)

Achterhooks: visser
Drèents: ...
Grönnegs:
- viskeman (beroups)
- visker (hobbie/sport)
- angelder (hobbie/sport; Nederlaands: hengelaar)
Oostfreisk:
viskeman (beroup; Platduutske skriefwies: Fiskemann)
- angler (hobbie/sport; Nederlansk: hengelaar)
Sallaans: ...
Stellingwarfs: visker
Tweants:
- visker
- angelder, hengelder, angelaar, ~oar
- visboer (verkoper)
Urkers: ...
Veluws: visser

Vlaamse gaai

Nederlands: vlaamse gaai

Achterhooks:
- markolver
- markolder
Drèents: marklover (ZWD), -leuver of -loper (ZWZ), -loze (Rune), -rover
Graafschopper Platt: markloawe (Platduutse schriefwieze Markloawe)
Grönnegs: holtoakster
Sallaans: ...
Stellingwarfs:
- hooltakster, hooltekster
- markloper
Tweants:
- markloawe (Oldnzel)
- moarkloawe (Riesn)
- maarkloave (Eanter)
Urkers: ...
Veluws:
- vlaamse gaai(e), -gaoi
- vlaomse gaaie (Apeldoorne)
- vlaomse gaoi (Harskamp)
- vlaomse gaoie (Vaossen)
- marikaole (Vaossen, Emst, Apeldoorne)
- marrekaole (Une)
- marikolle (Oldebroek, Wezep)
- markaole, märkaole
- markol, markolle, märkolle
- marrikol (Uddel)
- marrekol (Wezep, Lunteren, Garder)
- marekolf (Putten)
- majekolf (Speuld)
- marikolver (Nunspeet)
- marienkolder (Elspeet)
- marekoef (Armelo)
- merzikol (Klanenbeek)
- klapekster (Waopenvelde)

Vleermuis

Nederlands: vleermuis

Achterhooks: vlearmoes
Grönnegs:
- vleddermoes/vladdermoes
- vleermuus (WEK)
Tweants:vlearmoes
Veluws: vleermuus

Vlees

Nederlands:
- vlees

Achterhooks: vleis
Grönnegs:
- vlais(k)
- vle(e)is (NVL, WEV)
- vlees (VEK)
Tweants:
- vleais
- vleis
Veluws: vleis

Vleien

Nederlands:
- vleien
- slijmen

Achterhooks:
- smeichelen
- smiesteren
- vlenseken
Drèents: ...
Grönnegs:
- fliemstrieken
- flodden
- smaigeln
Sallaans: ...
Stellingwarfs: ...
Tweants:
- ginne direkte ummezetting: eenn dr suker an doon (letterlik: slijmen)
Urkers: ...
Veluws: ...

Vlieg

Nederlands: vlieg
Achterhooks: vlege
Grönnegs: mug
Tweants: vlege

Vliegenmepper

Nederlands: vliegenmepper

Grönnegs: muggenklapper

Vlinder

Nederlaands: vlinder

Achterhooks:
- zömmervöggel
- pennevöggel
- vleender
Drèents:
- botterklips
- botterveugel
- oelegie(n)
- vlinder
Graafschopper Platt: Pannvögel
Grönnegs:
- bottervlaig / buttervlaig
- bottervogel / buttervogel
- vlinder (verhollaandst)
Oostfreisk:
- bottervlaig/-vleeig (Platduutske skriefwies: Botterfleeg)
- botterlikker (Platduutske skriefwies: Botterlicker)
- filapper
- vlinderke (Platduutske skriefwies: Flinderke)
Sallaans:
- pen(ne)vogel, pellevogel (Dalsen)
- bottervliege (Hardenbarg; verolderd)
- oel(e), oelke
- uulke, uulken, uultie
- vlinder

Stellingwarfs: vlinder
Tweants:
- bottervogel (Heldern)
- bwattervoegel (t Vjenne)
- zommervogel (Deankaamp)
- zönvoggel (Tubbargn)
- pen(ne)vogel (Soasel)
- kapelle, kepelle (Riesn, Deepn en Nijverdal)
- zandvlege (Ambt Dealdn)
- vlinde (Almelo)
- oel(e), oelke
- uulke, uulken, uultie
- vleender, vlinder
Urkers: pinnevoegel
Veluws:
- vlinder
- pennevoegel (Putten e.u.)
- spännevogel (Attem e.u.)
- spannevogel (Apeldoorne e.u.)

Vlinderdas

Nederlaands: vlinderdas, ~strik

Grönnegs: vlinderdaas
Tweants: muusken

Voederbiet

Nederlands: voederbiet

Achterhooks: mangel
Grönnegs: bait (gain spesjoal woord veur)
Tweants: sukerbeet, voorbeet
Veluws: biet, voerbiet

Vogel

[disse mal bewarken]

Achterhooks: vöggel, voggel
Drèents: veugel, vogel
Grunnegs: vogel
Sallaands:
- vogel (mv. veugel, vogels)
- vaogel (Zwolle)
- voegel (Gällemuun)
- veugel (Stappest)
Stellingwarfs: voegel

Tweants:
- vogel, voggel, vöggel (mv. veugel, vogels)
- veugel (Hengeveelde)
- voegel (t Vjenne*, Hoksebarge*)
Urkers: voegel
Veluws:
- voegel (veural West-Veluws)
- vogel (veural Oost-Veluws)

Wikiweurdebook: voegel - weurdebook, woordherkumste, variaanten

Volwassen

Nederlands: volwassen

Achterhooks:
- volwassen
- volgreuid
Drèents: ...
Grönnegs:
- wazzen (aigenschop)
- wazzene (persoon)
- hailwazzen (aigenschop)
- hailwazzene (persoon)
Sallaans: ...
Stellingwarfs: ...
Tweants:
- volwasn
- volgröaid, 'volgreuid
Urkers: ...
Veluws:
- volwassen
- volgreuid (Armelo)
- volslägen (Waopenvelde)
- groot
- ki(e)nd of
- mundig, mondig, muntig

Vos

Nederlands: vos

Achterhooks: fökse
Drèents: ...
Grönnegs:
- voks (ook schreven as fox, bv. ien de plaknoam Foxhol)
- vos, vozze
Sallaans: ...
Stellingwarfs: ...
Tweants: voske, vösken
Urkers: ...
Veluws: vos(se)

Vreemd

Nederlands: vreemd

Achterhooks: vrömd
Drèents: vrömd(e)
Grönnegs:
- vrumd
- mal (negoatief; bv. dat is n malle wond dijst doe doar hest)
Sallaans: ...
Stellingwarfs: ...
Tweants:
- vremd, vrömd, vrumd
- apart
- doar, döarig
- doenöarig (meer eigenaardig, as persoonsbeskriewing)
Urkers: ...
Veluws: vre(e)md, vremp

Vrouw

Nederlands:
- vrouw
- mevrouw (vooral als aanspreektitel)
- dame
- wijf (zeer negatief)

Achterhooks:
- wief(ken) (mangsmoal negatief)
- vrouw (eerbiedig)
- meansken (leefkoazend; bedeuld veur 'n olden vrouw)
Drèents:
- vraauw
- vrouw(e)
- mèens(e) (informeel/negatief)
- mèensk (informeel/negatief)
- minsk (informeel/negatief)
- wief (informeel/negatief)
Grönnegs:
- vraauw (meervold: vraauwluu)
- wief (negatief; ook voak broekt om vraauwliekse echtgenoot mit aan te duden)
- mìnsk (negoatief; bedould veur n olle vraauw)
- mìnske (laifkozend; bedould veur n olle vraauw)
Sallaans: ...
Stellingwarfs: vrouw
Tweants:
- vrouwe
- meanske (euldere vrouwe, mangs ook negatief)
- wief (negatief, mangs nog as grèpken bedoold)
- vrommes
Urkers: vrouw, weef
Veluws:
- vrouw(e)
- vrouwmense
- frommes
- wief, weef (negetief)

De taalwiezers en et woordenbook

Nedersaksische taalwiezers	Achterhooks - Drèents - Grunnegs - Oostfreisk - Sallaans - Stellingwarfs - Tweants - Urkers - Veluws
	achternamen - klankleer en spelling - plaatsnamen - skeeldwöarde - veurnamen - warkwoordsvörms - zinnen
Nedersaksisch woordenboek	A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z