Apeldoorne (gemeente)

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Gemeynde Apeldoorne
Vlagge van de gemeente Apeldoorne Wapen van de gemeente Apeldoorne
Vlagge van Apeldoorne Wapen van Apeldoorne
Lokaty van de gemeynde Apeldoorne
Lokaty van de gemeynde Apeldoorne
Informaty
Provincy Gelderlaand
Höyvdplaatse Apeldoorne
Geografy en bevolking
Uppervlakde
 - Land
 - Water
341,13 km²
339,96 km²
1,17 km²
Antal inwoaners
Inwoaners per km²
157.389 (1 mei 2013)
458 inw./km²
Koordinaten 52° 13′ N, 5° 57′ O

Koördinaoten: 52° 13′ N, 5° 57′ O

Oaverig
Belangryke weagen A1, A50, N344, N345
Netnummer 055, 0577
Postkodes 3888, 7300-7339, 7341, 7345-7346, 7350-7352, 7360-7361, 7364, 7370-7371, 7380-7381
Officiele websteade
www.apeldoorn.nl
Satellietfoto van Apeldoorne
Peleis 't Loo

Apeldoorne (Gelüüdsfragment Nedersaksische uutsprake?/i, Nederlans: Apeldoorn) is een gemeente op de Veluwe in de Nederlanse previnsie Gelderland. De heufdplaatse is de gelieknamige stad. Apeldoorne is wat oppervlakte angeet één van de grootste gemeenten van Nederlaand. De gemeente had op 1 mei 2013 zo'n 157.389 inwoners (bron: CBS).

Een groot deel van 't landelijke gebied van Apeldoorne kenmärk zich deur veul netuur. 't Hele westen van de gemeente is onderdeel van de oostkante van de Veluwe, met op de stuwwallen elegen bossen en heedvelden. De hoogste heuvel in de umgeving is de Toornebarg, die 107,1 meter hoge is. De hoogste heuvel van de Veluwe is 110 meter (netuurgebied Imbosch, bie Rheden).

Geschiedenisse[bewark | bronkode bewarken]

Rond 792 wödt Apeldoorne al eneumd as Appoldro; toen was 't werschienlijk al een butenplaatse (villa). 't Kreeg betekenisse as industrieoord, toen 't zich in de vrogmederne tied töt centrum van de pepierverwärking ontwikkelde; 't dörpjen greuien vlogge maar kreeg gien stadsrechen, oldere lu neumt de stad Apeldoorne dan ok nog de heeltied 't därp. In 1684 koch Stadholder Willem III Peleis 't Loo. Nao 1800 ging de industriële betekenisse van Apeldoorne achteruut, al was in 1869 't Apeldoornse Kenaal of, waormee de stad via de Iessel verbunnen was met de Zuderzee. Nao de Tweede Wereldoorlog greuien 't uut töt een stad van nasionale betekenisse, ok met volkse wieken zoas De Maoten en Zeuvenhuzen.

Kernen[bewark | bronkode bewarken]

Apeldoorne, Assel, Beekbargen, Beemte-Broekland, Engeland, Grunendaal, Hoenderloo, Heuilannen, Hoog Soeren, Klarenbeek (gedeeltelijk), Lieren, Loen, Niej-Milligen, Oosterhuzen, Radio Kootwiek, Uddel, Ugchelen, Wenum-Wiesel, Woeste Hoeve en Woldhuzen.

Stadsbeeld[bewark | bronkode bewarken]

Umdat Apeldoorne pas late ontwikkeld is hef 't weinig olde gebouwen. 't Olde raodhuus is de meuite weerd, net as de neogotische Grote Kärke.

Apeldoorne hef een open bebouwing met veul losstaonde huzen en grote parken, wat as stad met veul bourgeoisinwoners niet verwonderlijk is. Ie ziet der ok veul stadsparken; daorumme wödt 't ok wel de Greune stad eneumd. In 't westen van Apeldoorne lig de Veluwe, een bosriek gebied met een florissante fauna. Ok lig Peleis 't Loo, de butenplaatse van Wilhelmina, in Apeldoorne; de koninklijke femilie hef 't los edaon veur 't pebliek.

Zustersteden[bewark | bronkode bewarken]

De stad Burlington in Kanneda is een zusterstad van Apeldoorne en met Yichang in China is een verdrag ondertekend dat veural op ekenomische samenwärking erich is. Tussen ongeveer 1963 en 1990 had Apeldoorne kontak met de zustersteden Gagny, Gladsaxe, Minden, Sutton (Londen) en Berlin-Wilmersdorf. Naor de leste vier bint straotnamen in industriegebied Kupersveld verneumd.