Nedersaksisch Z

Hier stoat woorden die of in 't Nedersaksisch mit Z begunt oet 't Nedersaksisch woordenboek. De woorden bint underverdield op alfabetische volgorde van 't Nederlaandse woord.

Zakje

• Nederlands: zakje

• Achterhooks: toete
• Drèents:
  • zakkien (ZWZ)
• Grönnegs:
  • puut
  • pude (VEK)
  • pute (Reiderlaands)
  • tuutje (WEV)
• Oostfreisk: puut (Platduutske skriefwies: püüt)
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants:
  • tuutje, toetn
  • buu(d)l, buulken
  • zäkn, zäksken
• Urkers: ...
• Veluws:
  • zakjen, zäkkien
  • puut
  • buul

Zeis

• Nederlands: zeis

• Achterhooks: ...
• Drèents:
  • zende (ZWZ)
• Grönnegs:
  • swoag
  • snit
  • saais/saaize
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants:
  • zeaisel (oold-Riesns)
• Urkers: ...
• Veluws:
  • zeis(e)
  • zeisem (o.a. Putten, Elspeet)

Zenuwachtig

• Nederlands:
  • zenuwachtig
  • gejaagd

• Achterhooks:
  • kreggel
• Grönnegs:
  • zeneg
  • iedel
  • iedeljipsk
• Tweants:
  • jachterig
  • drokte (bv. wat he'j toch vuur (kale) drokte?)

Zeuren

• Nederlands:
  • zeuren
  • piekeren (kleine ergernisjes uiten)
  • zaniken
  • zemelen

• Achterhooks:
  • dramn
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • zaimeln, zemeln
  • jeuzeln (piekeren of janken van kleine kinderen omdat ze iets niet krijgen)
  • jammern (piekeren)
  • zoezen of soezen
  • zoegen (aine dij geern zeuren mag wordt n Ol zoegerd nuimd)
  • mieren
    • ouwe zeurpiet = ol zoegerd of plaze (hail onbeleefd)
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants:
  • dramn
  • nöaln (hooft neet negatief te wean, mer kan ook gezellige onzin beteekn)
  • mekkern
  • zemmeln
  • ansteln (met klemtoon op an, steln met de -e van pette)
• Urkers: ...
• Veluws:
  • zeuren
  • drammen
  • mekkeren
  • twenen
    • zeurpiet = zepezeikerd of tweneklotse

Zolder

• Nederlands:
  • zolder
  • vliering (foutief gebruuk, verwis oorspronkelijk naor kleine ruumte baoven de warkelijke zolder)

• Achterhooks: zoller
• Drèents:
  • beune (zoldertien boaven kelder of pompestraote) (ZWZ)
  • hilde (zoldertien boaven de koenen) (ZWZ)
  • vliering (ZWZ)
  • zolder (ZWZ)
• Grönnegs: beun(e)
• Oostfreisk:
  • (dak)beun (Platduutske skriefwies: (Dack)böhn)
  • hil (Platduutske skriefwies: hill)
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants:
  • vliering
  • zoolder
  • bönne
• Urkers: ...
• Veluws:
  • zolder
  • vliering
  • boven
  • op de balk(en)

Zoenen

• Nederlands:
  • zoenen
  • vrijen (hevig)
  • tongen
  • bekken

• Grönnegs:
  • smokken
  • bekken
  • snaaien (jeugdtoal, deur jongen zègd over wichter)
  • snoetjeknovveln
• Tweants:
  • kusn
  • smokn (ofzeunderlike kusn)
  • snoetnspek
  • Dr zeent völle Tweantse oetdrukkings dee't vuural beskriewend zeent:
    • Mekaar in de kennebakn bietn
    • mekaar oet n krop voorn
    • op n tocht stoan
    • rundken um de keark

Zon

• Nederlands: zon

• Achterhooks: zunne
• Drèents: zun(ne), luie Evert
• Grönnegs: zun, zunne
• Oostfreisk: zun (Platduutske skriefwies: Sünn)
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: zunne, Evert, luie Evert
• Tweants: zunne of zönne
• Urkers: ...
• Veluws: zunne of zon

Zonnehoed

• Nederlands: zonnehoed

• Achterhooks: hood
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • laandhoud
  • krab(be)houd (VEK; van vrouger bie t eerdappelkrabben)
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: ...
• Tweants: hood
• Urkers: ...
• Veluws: hoed

*In Tweante/Op de Veluwe hadn de woarkleu vroger ne pette op. Nen hood was vuur de hoge hearn. Leu met nen hood op wordt verdacht van oet de heugte doon.

Zoon

• Nederlands: zoon

• Grönnegs:
  • zeun
  • ... heurent/zienent (verwiezend noar ain van de olders, bv. "Jantje heurent" = "de zeun van Jantje")
• Tweants: zön(ne)

Zuipen

• Nederlands: zuipen

• Achterhooks:
  • zoepen
  • boezen
• Drèents: ...
• Grönnegs:
  • zoepen
  • doen(t)jen (lett. dronken worden)
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: zoepen
• Tweants:
  • zoepn'
  • sleutn
  • tuln (oorsproonkelike betekenis. Rechtevoort beduudt t mear "doemzoegen")
• Urkers: ...
• Veluws:
  • zupen
  • drinken

Zus

• Nederlands:
  • zus
  • zuster (oldmoods)

• Achterhooks: zuster
• Drèents: zus, zusse (ZWZ), zuster
• Grönnegs: zuster
• Oostfreisk: zuster (Platduutske skriefwies: Süster)
• Sallaans: ...
• Stellingwarfs: zus
• Tweants: zuster
• Urkers: ...
• Veluws: zuster, zus

Zwoegen, hard werken

• Nederlands:
  • zwoegen
  • wroeten

• Achterhooks:
  • pokkeln
  • öäzen
• Grönnegs: wuilen
• Tweants:
  • pokkeln
  • marteln
  • öazn
  • Wieter beskrif t Tweants mear direkt wat dr an de haande is, direkt bie ofzeunderlike haandelingn:
    • slepn (ne zwoare last dreagn)
    • torn (met völle möaite iets verdan trekn)
    • beunn (met kracht wat gedoan probeern te kriegn)
    • brekn (zoonder woarkmansgeveul wat met doonder en geweeld terechte maakn)
    • ezw.

De taalwiezers en et woordenbook
Nedersaksische taalwiezers Achterhooks - Drèents - Grunnegs - Oostfreisk - Sallaans - Stellingwarfs - Tweants - Urkers - Veluws achternamen - klankleer en spelling - plaatsnamen - skeeldwöarde - veurnamen - warkwoordsvörms - zinnen Nedersaksisch woordenboek A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z