Nedersaksisch D

Hier stoat woorden die of in 't Nedersaksisch mit D begunt oet 't Nedersaksisch woordenboek. De woorden bint underverdield op alfabetische volgorde van 't Nederlaandse woord.

Dakkapel

[disse mal bewarken]

Achterhooks:
Drèents:
- koekoek
- arkeneel, akkeneel, arkeniel (ZOZ)
- kaboffie (MD, ZOZ)
- karbof(fie) (ZOZ)
- kapoffie (MD)
- koepel (ronde dakkapel mit reitdak)
Grunnegs: akkenail, aarkenail
Sallaands:
- dakkapelle
- kabof (Raolte)
- koekoek (Gällemuun)

Stellingwarfs: dakkapel(le), koekoek
Tweants:
Urkers:
Veluws: dakkapel(le)

Oostfrais:
- akkernijl (Platduutske skriefwies: Ackerneel)
- erker
- oetsteek (Platduutske skriefwies: Utsteck)

Deksel

Nederlands: deksel

Achterhooks:
- dekkel
Drèents:
- deksel
- lid
- stölp(e), stulp(e)
Grönnegs:
- dekken/deksel
- lid (oorspronkelk de dekken van n kaarn, dus mit n gat der ien)
- loek(je)
Tweants:
- deksel, dekkel
- lid

Deur

[disse mal bewarken]

Achterhooks:
- deure, deur
- dure (Reurle*, Laorne, Zwiep, Geesteren, Gelster, Haorle, Nee)*
- döre (Aalten, Zöwwent, Harreveld, Wenters, Reurle)*
Drèents: deur, deure
Grunnegs: deur, deure
Sallaands: deure, deur
Stellingwarfs: deure
Tweants:
- duur, dure
- deur, deure

Urkers: duur
Veluws:
- deur (West-Veluws)
- deure (Oost-Veluws, Nunspeets, Hierdens)

Wikiweurdebook: Döör - weurdebook, woordherkumste, variaanten

Dier

Nederlands: dier

Achterhooks:
- deer (Tweants-Graofschops)
- dier (Gelders-Overiessels)
Drèents:
- deer (zudelijk en westelijk Drèents)
- dier (centraol en oostelijk Drèents)
Grönnegs:
- dijer (HGL)
- daar (VEK, STD)
- dier (WEK, PMP)
- deier (WEV, NVL)
- daaier (OLD)
- beest/beeist (VEK, STD, NVL)
- baist (HGL, OLD)
- biest (WEV, PMP)
Oostfreisk:
- dèjer (Platduutske skriefwies: Deer)
- beist (Platduutske skriefwies: Beest)
Sallaans:
- dier
- biest
Stellingwarfs: dier
Tweants: deer
Urkers: dier
Veluws:
- dier
- bees(t)

Doedelzak

Nederlands: doedelzak

Achterhooks: ...
Drèents:
- doedelzak
- horlepiep, lulpiepe
Grönnegs: piepenpuut/-pude
Sallaans: ...
Stellingwarfs: ...
Tweants:
- doedelzak
- Informeel: jengeltoetn, jammerbuul
Urkers: ...
Veluws: doedelzak

Doden

Nederlands:
- doden
- vermoorden
- ombrengen
- om zeep helpen
- afmaken

Achterhooks: ...
Drèents (gradaotie van formaliteit zoas in 't Nederlaands):
- doden
- ofmaken, -maeken, -maoken
- (of)slachten
- vermoorden
- de nek umme dreien
Grönnegs:
- dood môken
- kelen (kop der ôf)
- omhaals brengen
- ôfmôken/-moaken
- ôfmovveln
Oostfreisk:
- doodmouken (Pdt: doodmaken)
- moertjen (Pdt: murrtjen)
- ôfmoevveln (Pdt: ofmuffeln)
Sallaans:
- ofmaakn
- uut de tied hölpn
Stellingwarfs (gradaotie van formaliteit zoas in 't Nederlaands):
- doden
- ofmaeken
- (of)slachten
- vermoorden
- de nek omme dri'jen
Tweants:
- dood doon
- ofmaakn
- ofslachtn
- oet de tied helpn

Urkers: ...
Veluws:

Doek

Sallaans:
- doek (mv.: duke)
Tweants:
- dook (mv.: deuke)

Dorp

[disse mal bewarken]

Achterhooks: darp
Drèents: darp, dörp, dorp
Grunnegs:
- loug
- dörp
  - t Woord 'dörp' kin verwiezen noar zowel de gemainschop as de woonstee (de hoezen). t Woord 'loug' allend noar de woonstee. Dus: "Wie laipen mit t haile dörp deur t loug hìn veur de stille tocht."
Sallaands: darp, därp, dorp, dörp

Stellingwarfs: dörp, dorp
Tweants: doarp, darp, daarp, dorp, dörp
Urkers: dörp
Veluws: darp, daarp, därp, dorp, dörp
Eemslaands: dörp

Oostfrais: loug, dörp

Draaimolen

Nederlands: draaimolen

Achterhooks:
- drillemölle
- draeischuutje
Drèents:
- bakkiesmeul (ZOZ)
- drèeimeul(e), draaimeulen
- malmeul (older woord as drèeimeul)
- peerdtiesmeul (ZOZ)
Grönnegs:
- maalmeul(en)
- siddeler
- draaimeulen
- peerdjederij
Sallaans:
- dreimölle
Stellingwarfs: dri'jmeule
Tweants: dreeiskute, -mölle
Urkers: ...
Oost-Veluws:
- dreischute
- dreimeul(e)

Drank (met alcohol)

Nederlands: drank

Achterhooks: foezel
Drèents:
- draank
- alcohol
- knokeulie
- kwast(e)
- majem
- sjammeloeke
- spraokwater
Grönnegs:
- bous
- rousdraank (draank woar man van ien n rous komt)
- draank
Sallaans:
- draank
Stellingwarfs:
- draank
- alkohol
Veluws: drank

Drek

Nederlands: drek
Drèents:
- bagger, bag(g)el
- brabbel (VK)
- brij
- drek
- glidder
- klabar(r)ie
- klèeiboel
- modder
- prut
Grönnegs
- kliek
- drap
Stellingwarfs:
- bagger
- drek
- modder

Drempel

Nederlands: drempel

Achterhooks: dorpel
Drèents:
- drömpel, drumpel, drempel
- zul(le), zaole, zeule
Grönnegs:
- dröppel
- humpel (aander woord veur "bult" of "hobbel")
Oostfreisk: druppel (Drüppel)
Sallaans:
Stellingwarfs:
- drömpel
Tweants:
- zul, zöl (vgl. Engels sill; vgl. Vlaams-Brabants "zulle")
- dorpel
- dreampel
Urkers:
Veluws:
- drumpel
- drempel
- dorpel
- dörpel (Loen, Bunsjoten)
- zulle (Lieren)

Drenthe

Nederlands:
- Drenthe
- Drente (midden 20e eeuwse spelling)

Achterhooks: Drenthe
Drèents:
- Drenthe
- Dreinthe
- Drentie (liefkozend)
Grönnegs:
- Drìnthe
- (t) Drìnt
Sallaans: Drenthe
Stellingwarfs: Drenthe
Tweants: Dreant(h)e
Urkers: Drenthe
Veluws: Drenthe

Drumstel

Nederlands:
- drumstel
- drums

Achterhooks:
- drums
- drumstel
Drèents: ...
Grönnegs:
- drumset
- tromset
- slagset
Sallaans: ...
Stellingwarfs: ...
Tweants:
- drums
- drumstel
- Informeel: 't houwespul, t plearwoark
Urkers: ...
Veluws: drumstel

Duif

[disse mal bewarken]

Achterhooks: doeve
Drèents: doef, doeve
Grunnegs: doef, doeve, mok
Sallaands:
- doeve
- duuf (Blokziel)
Stellingwarfs:
- doeve, doewe
- duve (De Kuunder)

Tweants: doef, doeve, doewe
Urkers: deuve
Veluws:
- duuf (West-Veluws)
- duve (Une, Elspeet, Nunspeet*, Vaossen*, Apeldoorne*, Ugchelen, Klarenbeek, Loenen*)
- doeve (Oost-Veluws, Nunspeet*)

Sallaans:
- doeve

Duizendblad

Dat oek knienen van wilde karvel houwen is goed te zien an benamingen as haozekarvel, haozebrood, haozegres, enz. Hoewel wilde karvel wel de naam karvel het liekt t niet biester veul op de echte karvel, die oek tot n heel ander geslacht beheurt.

[disse mal bewarken]

Achterhooks:
- duzendblad, doezendblad
- hazebrood (Breevoort, Miste)
- hazegarf (Sillevolde)
- hazepeper (Wenters)
Drèents:
- hazekarvel (MD, ZOZ, ZWN, ZWZ)
- hazengras
- keesbloem (MD, ZOZ, ZWZ)
- keesies (ZOZ, ZWN)
- hazegar (MD, ZOZ, ZOD)
Grunnegs:
- doezendblad
- hoazegras
- hoazebrood
- kaalkebloum (Veendaam)
- keesbloum
- kikkerblom (Aisen)
- kopzere (Vraiskelo)
- kopzeerbloum (Veelerveen)
- motjegraas, zwientjegraas (Finnerwol)
- riezenbrijbloume, doezendtak (Scheemterhammerk)
- riezenbrijblom (Waarfhoezen)
- wilde doezendschounder (Scheemde)
Sallaands:
- duzendblad
- hazegrös
- hazekarvel

Stellingwarfs:
- duzendblad
- haenepote
- haezekarve(l), -kaarver, -karfsel, -kruud, -tarwe
- kruuswortel
Tweants:
- doezendblad
- doezendtak (Hengel)
- gaarve, greenzenk (Almelo)
- schaoperibben (Riesn)
- hazegearwe, -grös, -kearvel (Hengel)
- hazenbrood
Urkers:
Veluws:
- duzendblad
- wilde karvel (Armelo)
- garve (Vorden)
- haozegres (Telgt)
- haozebrood (Appel)
- hazekärvel (Epe)

De taalwiezers en et woordenbook

Nedersaksische taalwiezers	Achterhooks - Drèents - Grunnegs - Oostfreisk - Sallaans - Stellingwarfs - Tweants - Urkers - Veluws
	achternamen - klankleer en spelling - plaatsnamen - skeeldwöarde - veurnamen - warkwoordsvörms - zinnen
Nedersaksisch woordenboek	A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z