Pennevoegel

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Argyreus hyperbius

De pennevoegel of vlinder is n veural overdag vliegend insekt in de orde van de schubvleugeligen (Lepidoptera), waor pennevoegels en motten bie heuren. Disse orde beheurt tot de klasse insekten en is nao de ordes kevers (Coleoptera), vliegen en knutten (Diptera), en vliesvleugeligen (Hymenoptera) de grootste orde: der bin inmiddels zo'n 160.000 verschillende soorten beschreven.

Pennevoegels worren volgens de gebrukelike biologiese systematiek oenderverdeeld in achtereenvolgens families, geslachten en soorten. De belangriekste oenderscheiende kenmarken bin t kleurenpatroen en de vleugelaoring, mar oek de larven (riepsen) van veul soorten bin goed te oenderscheien.

Pennevoegels hen n tong die uuterold kan worren, en wort in t Latien oek wel n proboscis eneumd. Pennevoegels kommen veur op alle werelddelen behalve op Antarktika.

Nedersaksies[bewark | bronkode bewarken]

Pennevoegel is n ouwe Putterse benaming veur vlinder. De naam pennevoegel komt niet meer zo vaak veur; t dier wort meestentieds n vlinder of vliender eneumd.

Mit pennevoegel en verwante namen worren in t Nedersaksies meestentieds de kleurige dagvliegers bedoeld die hoening zugen, en niet de motten, waor namen veur bestaon zo as t Drentse mot(vlinder). De naam oele en variasies daorvan worren zowel gebruukt veur pennevoegels as veur motten.

t Platduuts hef veur de kleurige dagvliegers namen as Bottervagels (uutespreuken as: bottervaogels), Botterlickers en Pannvögel. Nachtvlinders heten in t Platduuts Uhlen of (as ze in de kleraozie zitten) Motten.

Van 1974-1979 bestung t Nedersaksiese literaere tiedschrift De Pennevogel.

Sitaot[bewark | bronkode bewarken]

Gien spannevogels binne wie.
Wie floddert wel et licht integen,
mär elke dag beginne wie,
a'w' ons verhef, in 't zwoar besef,
dä'w' veur die dag un opdrach kregen.
Wie zuuk noa d'oorzaak en de rèèn
van ons bestoan, al blif et roan,
al wolle wie, wat ons betreft,
wel geerne spannevogels wèèn....

Eerste strofe van Spannevogel deur de Veluwse schriever Hermen Bomhof (1919-1988)[1]

Soorten[bewark | bronkode bewarken]

Entomologen veranderen regelmaotig van mening over t krekte antal families. t Antal leit in de orde van 130 families.

Nederland en België[bewark | bronkode bewarken]

De rest van de wereld[bewark | bronkode bewarken]

Op-eheven families of oenbekende staotus[bewark | bronkode bewarken]

Referensies[bewark | bronkode bewarken]

  1. Evunnen in Henk Bloemhoff, Jurjen van der Kooi, Hermann Niebaum en Siemon Reker (red.) (2008), Handboek Nedersaksische Taal- en Letterkunde, Assen: Van Gorcum (blz. 413-4)

Uutgaonde verwiezingen[bewark | bronkode bewarken]

Wikimedia Commons Commons: Pennevoegel - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.
Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Putten, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.