Putters
t Putters is n West-Veluws en Nedersaksies dialekt dat espreuken wort in de gemeente Putten, in de Nederlandse provinsie Gelderland. t Putters is stark verwant an dialekten as t Armeloos, Harderwieks, Niekarks en t Barrevelds. t Putters ku'j beschrieven as n Nedersaksies dialekt mar wel mit n bonk Nederfrankiese invleujen, net zo as de meeste are West-Veluwse dialekten.
Variasie in t Putters
[bewark | bronkode bewarken]Binnen Putten he'j, wat t dialekt angaot, n paor kleine verschillen. De uutspraak van bieveurbeeld de Nederlandse woorden riep; geroepen en liep; gelopen is in t grootste gedeelte van Putten reup; ereupen en leup; eleupen, mar in Diermen, dat stark op Niekark ericht is, is dat riep; eroepen en liep; elopen. Oek in de lengte van de a/aa kan wat variasie zitten, bv. varken-vaarken en warken-waarken.
n Ander veurbeeld is Diermen, daor zegen ze: duun, doenker, leig en greig in de rest van Putten zegen ze: doen, donker/duuster, leeg en greeg. Deurdat t Putters de leste tientallen jaoren stark vernederlandst is, binnen der noen oek verschillen tussen de taol van de darpskern en de taol van buten. Zo is de Oud-Veluwse klank sj-, op plekken waor ze in t Nederlands sch- zegen, amper meer te heuren op t darp mar wel nog in t butengebied, bieveurbeeld in Steenenkamer.
Ten noorden van Putten loopt de isoglosse gaot/staot-geet/steet, in t zujen dervan zegen ze hie staot/gaot en ten noorden dervan, vanof Armelo, is t hie steet/geet. n Ander verschil in uutspraak tussen t Putters en t Armeloos is dat ze in Putten want zegen en in Armelo went. Oek bin der nog verschillen waor je lastiger n bepaolde plek an toewiezen kunnen, bv. hie dee/deu/dui, drie/dree en gien/geen.
Schrieverie
[bewark | bronkode bewarken]Der is oek n dialektboek uutebrocht over t Putters: Putters Praoten, hierin staot n lange alfabetiese woordeliest mit typies Putterse dialektwoorden en spreekwoorden, wat verhaoltjes, ouwe resepten en beschrievingen van typies Putterse spelletjes. t Putterse dialekt wort oek gebruukt in t Woordenboek van de Gelderse Dialecten (WGD) uutebrocht deur de Iesselakademie, oek in t Barnevelds Woordenboek staon wat Putterse woorden van de angrenzende buurtschappen.
Veur n liest mit Putterse dialektwoorden en uutdrukkingen ku'j t best effen kieken bie t artikel West-Veluws of Veluwse taalwiezer.
Ossemart
[bewark | bronkode bewarken]Wie t Putters greeg wil heuren, kan n bezeukjen brengen an de Ossemart n tradisionele naojaorsmart mit van alles en nog wat. Je heuren der waorschienlik zoveul Putters umdat t van oorsprong n echte beestemart is, je zien der nog altied landbouwwarktugen (dorskasten bieveurbeeld) en der worren oek tentoonstellingen ehouwen.
Putters tellen
[bewark | bronkode bewarken]| Siefer | Putters |
|---|---|
| 1 | een |
| 2 | twee |
| 3 | drie* |
| 4 | vier |
| 5 | vuuf |
| 6 | zes |
| 7 | zeuven |
| 8 | acht |
| 9 | negen |
| 10 | tien |
|
Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Putten, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze. |