Maryland
| Maryland | ||
 |
.svg)
| |
| Vlagge van Maryland | Woapen van Maryland | |
_(US48).svg) Kaarte van Maryland
| ||
| n Eerstn Stoat | ||
| Ofkorting | MD | |
| Heufdstad | Annapolis | |
| Tiedzone | UTC −5/−4 | |
| Informasie | ||
| Oppervlak laand | 32.133 km² (21) | |
| Inwonners - Dichtheid |
6.045.680 238 inw./km² | |
| Geografie en bevolking | ||
| Too-etreaden | 27. april 1788 | |
| Antal groafskoppen | 23 | |
Maryland (uutspreaken as /ˈmɛrələnd/) is nen ståt in de Vereynigde Ståten van Amerika. Up et süden en westen grenset et an de amerikaanske ståten Virginia, Westvirginia en Washington, D.C., in et noorden an Pennsylvania en Delaware en den Atlantisken Oceaan in et ousten. De grötste stad is Baltimore, de höyvdstad Annapolis.
As bynamen drägt de ståt de titels ‘Ståt van de Olde Lyne’, den ‘Vryståt’ en den ‘Ståt van de Chesapeake Bay’. De name Maryland kümt van de engelske köäniginne Henrietta Maria, beater bekend as Queen Mary, de vrouwe van köäning Charles I van Engeland.
Den ståt hevt dree en twentig gråfskappen en de gråfskaplouse stad Baltimore. Sesteen gråfskappen ligget an et water van Chesapeake Bay en de vöäle rivieren der hen. Allens by mekander maket dat dat Maryland souwat 6500 km an küstlyne hevt. Undanks at et eyne van de kleinste ståten van de VS is wat uppervlak angeyt, hevt et ne ryke variaty van klimaten en landskappen, wårdöär et mangs andüded wördt as “Amerika in Miniatuur”. Vöäral ouk ümdat Maryland deylen van landskappen, kultuur en geskydenisse gemeyn hevt med andere streaken van et land.
Vöärdat de küstlyne verkend wör döär europeanen in de 16. eywe, woanden in Maryland verskillende inheymske amerikanenvolker, höyvdsakelik de Algonquianen, mär ouk de Iroquois en Sioux.
Maryland was eyne van de oorsprungelike Darteen Kolonys van Groutbrittanie. Et wör stichted döär George Calvert, nen katoliken bekeyrling den as ne steade sochteden wår as lüde vryelik katolik weasen möchten. In Engeland wörden se ja vervolgd. In 1632 kreag hee tostemming van Charles I van Engeland, den as de kolony når syne vrouwe nöömden. Anders as by andere amerikaanske kolonys, wår as katolicisme neet to elåten wör, wolde Calvert ne kolony wår as verskillende gelöyve vry nöäst mekander bestünden en mekander tolereerden. In 1649 gavven de Algemeyne Vergåring van Maryland dårvöär nen wet uut, wårin as vastelegd wör dat lüde up straf kunden reakenen as se nen anderen marylander ‘anvöllen’ up öär gelöyv. Toch köm gelöyvsstryd vöäle vöär in de eyrste jåren van de kolony en warren de katoliken altyd in de minderheid.
De eyrste neadersettingen wörden rund rivieren en andere waterweagen by Chesapeake Bay ebouwd. De ekonomy van Maryland löänden flink up plantages en dan med name tabak. Dårvöär was vöäle goodkoup warkvolk nöydig, wat se al rap haalden uut lyveygene deenstknechten, strafwarkers en afrikaanske slaven.
In 1760 köm der ’n eande an ‘n langsleapend grensverskel med Pennsylvania, do as den ståt de Mason-Dixonlyne underteykenden. Dårmed kreag den ståt vöär et eyrste nen echt vasten förm. Maryland vöcht med in den anloup når de Amerikaanske Revoluty en in 1776 underteykenden ne afvaerdiging de Amerikaanske Unafhangeliksheidsverklåring. In 1790 gavven den ståt land vry vöär de stichting van de amerikaanske höyvdstad Washington, D.C..
Al köäs Maryland in den Amerikaansken Börgeroorlog de kante van de slavenholderståten, et bleav in de Uny en had döär de strategiske ligging ne belangryke rulle in de stryd. Nå den oorlog deade Maryland med an de Industriele Revoluty döär syne belangryke seyhavens, spoarlynen en grouten toströym van warkvolk uut Europa. Vanaf den Tweyden Wearldoorlog groiden et inwoanertal stark, töt ungeväär ses miljoon. Et is eyne van de dichtstbevolkede ståten van de VS. In 2015 had den ståt et höygste döärsneyde inkommen van de VS. Dat kümt vöärnamelik döärdat de höyvdstad Washington D.C. sou kort by ligt en de stark diversificeerde ekonomy wat sik richtet up maakindustry, deenste, höyger underwys en biotechnology.
| Verenigde Staoten van Amerika |  | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|