Daeventer

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
(döärstüürd vanaf "Deventer")
Gemeynde Daeventer
Vlagge van de gemeynde Daeventer Wåpen van de gemeynde Daeventer
(Vlagge van Daeventer) (Wåpen van Daeventer)
Lokaty van de gemeynde Daeventer
Lokaty van de gemeynde Daeventer
Informaty
Provincy Oaveryssel
Höyvdplaatse Daeventer
Geografy en bevolking
Uppervlakde
 - Land
 - Water
134,33 km²
130,68 km²
3,65 km²
Inwoaner
Bevolkingsdichtde
100.718 (1 januari 2020)
772 inw./km²
Koordinaten 52° 16′ N, 6° 12′ O

Koördinaoten: 52° 16′ N, 6° 12′ O

Oaverig
Belangryke weagen A1, N337, N344, N348,
Netnummer 0570
Postkoden 7400-7438
Officiele websteade https://www.deventer.nl/
De Grote of Lebuïnuskerke van Daeventer
Uutzichte op de Lebuïnuskerke van Daeventer
t Straotenpatroon van Daeventer op disse kaorte uut 1652 is vandage de dag nog altied t zelfde
De Proosdij uut 1130 is t oldste stenen waonhuus van Nederland

Daeventer (Nederlands: Deventer) is n stad en gemeente en olde Hanzestad in t oosten van Nederland, in t zuudwesten van de provinsie Aoveriessel. De stad is ebouwd an de rivier de Iessel. De gemeente Daeventer grenst in t noordwesten an de gemeente Olst-Wieje, in t noordoosten an Raolte, in t oosten an Riessen-Holten, in t zuden an Lochem (Gelderland) en, escheiden deur de Iessel, in t westen an Voorst (Gelderland). In t zuden van de gemeente mondt de Schipbeek in de Iessel. Op 1 januari 2020 had de gemeente 100.718 inwoners en het was de ni'jste gemeente in Nederland met 100.000 inwoners.

Daeventer is één van de vuuf oldste steden van Nederland en hef n lange geschiedenis. Daeventer steet al in de 9e eeuwse bronnen van t bisdom Utrecht vermeld. In n oorkonde uut 877 wordt espreuken aover zeuven hoeven in Daventre portu [1] (de haven Daeventer). In 952 wordt Daeventer in n schenkingsoorkonde van keuning Otto I as stad vermeld.[2] Naodat Daeventer in de loop der jören steeds meer rechten en vrieheden kreeg, kreeg t in 1123 van keizer Hendrik V de beschikking aover de gemeentelike gronden. Dit wordt deur historisi ezeen as t moment van t verkriegen van stadsrechten deur de inwaoners.[3] De stad hef t oldste stenen huus, t oldste wandelpark en de oldste wetenschappelike biebeltheek (Stadsarchief en Athenaeumbibliotheek) van Nederland.

Naam[bewark | bronkode bewarken]

De name Daeventer wordt etymologies toe-eschreven[1] an n in de 8e eeuw of eerder ontstaone samenstelling van twee Oldsaksiese vormen. De name zol dan ontstaon waezen uut *deve-treo, dat betekent zo'n beetjen "an n waterloop elegen geboomte". Döörnaost wordt wel es ezegd dat Daeventer zien name dankt an t stadjen Daventry in Engeland, wöör de kristelike missionaris Lebuïnus (Liafwin) vandaon zol kommen, of nöör n met hum mee-ereisde bevriende monnik met de name Davo[1]; dit leste lik onmeugelik.[4]

Vanwege de politiek overwegend linkse bevolking werd Daeventer vrogger ok wel t Moskou an de Iessel eneumd. Ok wordt t wel de Koekstad eneumd, vanwege de bekende Daeventer koek.

Dörpen en buurtschappen[bewark | bronkode bewarken]

Daeventer besteet uut de volgende dörpen:

En de volgende buurtschappen:

Schrievers[bewark | bronkode bewarken]

De verhaleschriever Herman Korteling was veurzitter van de in 1956 op-erichte Sallandse Schrieverskring. Hee was een van de stuwende krachten achter t tiedschrift veur streektaalschrieverieje De Moespot en publiseerden in 't Swieniegeltje. Gerrit Kuijk (1927-2018) was n Daeventer schriever van kinderboeken, schoelmethodes, grammatika van t Daeventers, memoires en kollums in t Deventer Dagblad. Veul van zien werk, wööronder de kollums, is in t Daeventers eschreven.

Nedersaksiese schriefwiezes[bewark | bronkode bewarken]

Andere regionale schriefwiezes: Dèventer, Daeventer, Deav(e)nter, Deaw(e)nter, Deventer, etc.

Referensies[bewark | bronkode bewarken]

  1. 1,0 1,1 1,2 D. Otten (2006), Lebuïnus, een gedreven missionaris, blz 53-57, Uitgeverij Verloren, ISBN 9065509143
  2. Vermelding van Daeventer as stad (urbs) in n schenkingsoorkonde van keuning Otto I an t Mauritiusklooster in Maagdenburg, Internetversie. Daeventer werd al erg vrog n civitas eneumd, zie meer in: A.C.F. Koch (1992), Die Anfänge der Stadt Deventer in: Tussen Vlaanderen en Saksen: uit de verspreide geschiedkundige geschriften van A.C.F. Koch (1923-1990), Hilversum, blz. 37.
  3. M. Bartels en H. Slechte (2007), Deventer, missiepost en handelsnederzetting aan de IJssel, blz. 40, in: Overijsselse Historische Berichten 122, blz. 33-50
  4. Dirk Otten, Lebuïnus, een gedreven missionaris, blz. 55. Hilversum: Uitgeverij Verloren, 2006
De Brink in de binnenstad van Daeventer. Op de veurgrond de Wilhelminafontein, links de Waag, midden achter De Penninckshoek.


Wikimedia Commons Commons: Daeventer - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.
Dit artikel is noch mär en beginnechyn. Help med döär et üüt to breiden.
Dit artikel is eskreaven in et sallandske dialekt van Deventer, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.