Verskil tüsken versys van "Achterhooks"
KGeen bewerkingssamenvatting |
KGeen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 29: | Regel 29: | ||
T '''Achterhooks''' is n [[Nedersaksies]] [[dialekt]] dat epraot wörd in den [[Achterhook]] ([[Gelderlaand]], ten oosten van den Iessel). |
T '''Achterhooks''' is n [[Nedersaksies]] [[dialekt]] dat epraot wörd in den [[Achterhook]] ([[Gelderlaand]], ten oosten van den Iessel). |
||
In disse streektaal (of spraoke) bunt völle varianten. In |
In disse streektaal (of spraoke) bunt völle varianten. In t noorden en oosten lik t Achterhooks stark op t [[Twaents]] of [[Sallaands]]. Veur t spellen van t Achterhooks en Liemers wörd vake de [[WALD-spelling]] van t Staring instituut gebroekt. |
||
<br /> |
<br /> |
||
Zee ok: [[Achterhooksen taalwiezer]] |
Zee ok: [[Achterhooksen taalwiezer]] |
||
Regel 51: | Regel 51: | ||
=== Verleden tied === |
=== Verleden tied === |
||
In de verleden tied, hef |
In de verleden tied, hef t Achterhooks in alle personen n oetgang op -en veur zwakke warkwoorden, veur starke warkwoorden wörd veur den eersten en daarden persoon de -en oetgang vort-elaoten: ik warken, ik leep, hi-j leep, zi-j leepen. |
||
=== Volteuid deelwoord === |
=== Volteuid deelwoord === |
||
T volteuid deelwoord krig t [[Vuurplaksel|veurvoegsel]] e- (bev. elopen, ewest). Veur zwakke warkwoordn is t achtervoegsel -t: ik heb ewarkt, voor starke warkwoorden meesttiedst -en: elopen |
|||
Veur meer oaver dit onderwarp zeet: [[Achterhooksen taalwiezer]] |
Veur meer oaver dit onderwarp zeet: [[Achterhooksen taalwiezer]] |
||
Regel 81: | Regel 81: | ||
en breng uns neet in verzeuking, |
en breng uns neet in verzeuking, |
||
maor maak uns vri'j van t kwaod. |
maor maak uns vri'j van t kwaod. |
||
Want van Di'j is |
Want van Di'j is t könninkriek |
||
en de krach en de glorie |
en de krach en de glorie |
||
no en alle dage. |
no en alle dage. |
Versy up 23:55, 11 sep 2011
Achterhooks | ||
t Achterhookse taalgebeed
| ||
Språke | Achterhooks | |
Andere namen | Plat, Twaents-Graofschops, Gelders-Aoveriessels | |
Land | Nederlaand | |
Gebeed | Achterhook | |
Dialekten | Duur Jo Daan inedeeld as: | |
Språkindeyling | Indo-Uropees | |
Skrivt | t Latiense alfabet | |
Status | t Achterhooks wörd ezene as dialekt van t Nedersaksies | |
ISO 639-1 | n.v.t. | |
ISO 639-2 | nds | |
ISO 639-3/DIS | act |
T Achterhooks is n Nedersaksies dialekt dat epraot wörd in den Achterhook (Gelderlaand, ten oosten van den Iessel).
In disse streektaal (of spraoke) bunt völle varianten. In t noorden en oosten lik t Achterhooks stark op t Twaents of Sallaands. Veur t spellen van t Achterhooks en Liemers wörd vake de WALD-spelling van t Staring instituut gebroekt.
Zee ok: Achterhooksen taalwiezer
Kenmarken
T Achterhook hef net as meer Nedersaksiese spraaken n eenheidsmeervold op -t:
Teggenswaordige tied
Lopen
enkelvold:
- ik lope
- i'j loopt (Wenterswiek: dou löpste)
- hee löp
meervold:
- wi'j loopt (W'wiek: lopet)
- i'j loopt (W'wiek: lopet)
- zee loopt (W'wiek: lopet)
Verleden tied
In de verleden tied, hef t Achterhooks in alle personen n oetgang op -en veur zwakke warkwoorden, veur starke warkwoorden wörd veur den eersten en daarden persoon de -en oetgang vort-elaoten: ik warken, ik leep, hi-j leep, zi-j leepen.
Volteuid deelwoord
T volteuid deelwoord krig t veurvoegsel e- (bev. elopen, ewest). Veur zwakke warkwoordn is t achtervoegsel -t: ik heb ewarkt, voor starke warkwoorden meesttiedst -en: elopen
Veur meer oaver dit onderwarp zeet: Achterhooksen taalwiezer
Umluud
Een ander kenmark is den umluud(umlaut) bi'j verkleinwoorden en meervoldsvormen (vergeliekbaor met t Duuts):
- hond - höndjen - hönde (Wenters(wiek): hond - hundeken - hunde)
- hand - händjen - hende (Wenters: hand - händeken - hande)
- moes - muusken - muuze
- man - männeken - mansleu
Veurbeeld: Unzenvader
(Wenters/Winterswiek)
Unzen Vader in de hemelen,
laot dienen name eheiligd worden;
laot dien könninkriek kommen;
laot dienen wille gebeuren
op de eerde zo as in den hemel.
Gef uns no uns dageliks brood
en vergef uns unze scholden
zo as ok wi'j vergaevet
wel bi'j uns in de schold steet;
en breng uns neet in verzeuking,
maor maak uns vri'j van t kwaod.
Want van Di'j is t könninkriek
en de krach en de glorie
no en alle dage.
Amen.