Kleifries

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Et Kleifriese dialektgebied binnen Frieslaand

Et Kleifries is de saemenvattende benaeming veur et Fries dat spreuken wodt in de Friese Kleistreek, dat wil zeggen et merendiel van de perveensie Frieslaand. Et gaot om et westen en et noorden van de perveensie. In et oosten praoten ze Wooldfries, dat as et tegenoverstelde van et Kleifries zien wodt. De tael van et zuden van Frieslaand (Lemsterlaand, Gaasterlaand) wiekt ienigszins of van et aandere Kleifries; somstieden dielen ze disse dialekten in bi'j een eigen groep, et Zuudwesthoeks. Binnen et Kleifriese gebied liggen tal van Stadsfriestaelige enklaves. Langelaeste het Hindeloopen ok een eigen dialekt, et Hindeloopers, dat in et gehiel gien Kleifries nuumd mag wodden.

De verschillen mit et Wooldfries bin slim klein. Ze bin veurnaemelik beparkt tot de uutspraoke van de persoonlike veurnaemwoorden. Vergeliek:

Kleifries Wooldfries Stellingwarfs
do ieje
mij my mi'j
dij dy jow
hij hy hi'j

Op schrift kuj' allienig et eerste verschil terugge zien. In de Friese standardtael schrieven ze altied my, dy en hy; de uutspraoke is dan ofhaankelik van de streek waor de spreker wegkomt. Aandere verschillen tussen et Kleifries en et Wooldfries liggen in de benaemings veur alledaegse veurwarpen; de verspreidingsgebieden van die woorden lopen liekewels zeldens hielendal geliek an de trokken greens tussen beidend dialekten op basis van de persoonlike veurnaemwoorden.

Et Kleifries is et meerst algemiene, meerst spreuken dialekt van et Fries. Wie Fries leert, leert gewoonlik et Kleifries, de taelvorm waorin de meerste anbeuden kursussen opsteld binnen en waorin de meerste boeken schreven binnen.