Nöalstukske

Een nöalstukske, kaanttekst of stiekelstokkien (lokale varianten hiervan zint allemoal meugelik) is n kort stukske proza woarin nen skriever ziene gedachten aargens oaver löt goan. Vake steet een nöälstukske in ne kraante of een tiedskrift, mear et kan ook vuureleazen worden vuur radio of tellevisie, of op internet oetegiewen. Umdat et Nedersaksisch op skrift vake gebroekt wördt vuur körte böllekes, bint nöalstukskes ne hele beste stea um de taal wierumme te veenden; vuurbeelden van Nedersaksische nöalskrievers veend iej hieroonder.

Nöalstukskes köant oawer zo'n betten vanallens goan: van huselike vuurvallen (en ölderskop) töt an de wearldpolitiek. Woar den skriever ook mer wat van meant te mutten vinden. Et onderwaarp kan beskouwend, beskrievend, mer ook ironisch en satirisch behaandeld worden. Kolumnisten magt in Nederland bie wet heel wat skrieven. Mangs geet et der zo onmeundig van in nöälstukskes, dat as et boeten et nöälstukske zol kommen, dat et dan verböäden zol worden. Komiek André Manuel krig regelmoatig klachten en wör in et verleden zelfs al es bedreigd üm ziene nöälstükkes in 'n Tubantia.

Nedersaksische veurbeelden

• Dick Blancke (Drèentstalige stokkies veur 't Neisblad van het Noorden en Maandblad Drenthe in de jaoren negentig)
• Hermen Bomhof (Veluwstalige rubrieken in de Nieuwe Apeldoornse Courant/Noord-Veluws Dagblad)
• Gerrit Dannenberg (skriever in Tweants blad De Roskam)
• Hanny Diemer (veur Radio Noord in Grunning)
• Ab Drijver (Drèentstalige columns in de Drents Groningse Pers onder de name Aoldert van Geesie)
• Erik Harteveld (Drèentstalige stokkies in 't Dagblad (eerder Neisblad) van het Noorden vanof 1990, ondertiekend mit Vrouw Koetje; in 2002 ebundeld)
• Helligen Hendrik (Bert Eeftink: De twee minuten van Helligen Hendrik veur Radio Oost)
• Miny Hofsteenge (moandelijkse Drèentstalige column 'Miny's Hof' in de Drentse Courant en anslutend in 't Dagblad van het Noorden tussen 1987 en 2003)
• Martin Koster (as 'Sjarlefrans' in 't Dagblad van het Noorden; keuze ebundeld as Ik trap hum an, Het Drentse Boek, 2020)
• Lammertnôom (Bert van de Bunte, in Veluweland, gemeente Nunspeet)
• Jan Niehoff (radiocolumns veur de Regionaole Umroep Noord, verzameld in Oetstreud op wiend, 1962)
• Wilm van Noesel (skriever oet Nijverdal)
• Willie Oosterhuis
• Gait van de Renderklippen (in Veluweland, gemeente Epe)
• Suze Sanders (columns veur Radio Drenthe)
• Broos Seemann (schreef aover Sallaandse angelegenheden, miest in 't Nederlaands, mangs in 't Sallaands)
• Johan Veenstra (schriever van Stellingwarver Stiekelstokkies en internetdagboek)
• Gerriet Wilms (Jan Roelof Westerhuis, recensent van Drèentse literetuur)
• Frouk Alice Weijs-Kroek (column 'Pennestreken' in de Zwolse Courant, mit nog vier schrievers)
• Klaas Würsten (had töt 2011 alle wekken de column 'Miets'n' in de Stentor)
• Henk uut de Zandbak (Henk van 't Zand, in de Oprechte Dalfser Courant, gemiente Dalsen)

(Niej) Nedersaksisch

Et Nederlaandse/Engelse woord column hef nog ginne lange traditie, en der besteet gin algemeen gebroekte Nedersaksische umzetting vuur. Doarumme wordt hier een antal Nedersaksiese weurde beskreaven - woervan een antal neologismes (nieje Nedersaksische weurde) - dee-t al dan neet in et eskreaven of esprökken Nedersaksisch konstateerd bint. De tied zal oetwiezen wat of oeteandelik in et Nedersaksisch zal blieven bestoan.

• Nöalstukken: Nöalen is ne Nedersaksische oetdrukking vuur zeldaam zeuren, drammen, nostalgisch dwepen, of flauwe gräpkes maken. Nen columnist hef ja de neiging um aargens oawer te nöalen of te drammen, of met grappige inzichten te kommen oaver bepoalde onderwaarpen.

• Stekkelstukke / stiekelstokkies: kömp onder mear veur as de Stellingwarver Stiekelstokkies (columns/vertellegies veur de radio) van Johan Veenstra veur Omrop Fryslân.

• Kollum(n)/kollem: min of meer fonetisch/klaankmoatig ummezat vanoet et Engelse column, wat weer of eleid is van et Latiense columna (poer), wat verwis noar de vake langwaarpige ruumte wat der in de kraante of et tiedskrivt vuur vrie ehölden wordt.

• Stokkie(n)/stukkie(n): wördt völle gebroekt vuur een artikelske in ne kraante of een tiedschrift, vuural vuur een artikelsken wat vuur de wille eskreven is, of een beschouwend artikelsken (al of neet godsdeenstig).

• Kaanttekst: Woord wat is bedacht duur Goaitsen van der Vliet en wat ook in zinne Tweantse wöördebeuke steet.