Schrieverkring an Ems un Vechte

De Schrieverkring an Ems un Vechte (ok Schrievers-, Schriewer(s)-) was een in 1956 in 't ende ezette schrieverskring veur 't Emslaander plat van 't Emslaand en 't Graofschopper plat van de Graofschop Benthem, beide in Duutslaand tegen de Nederlaandse grèenze an. Veurzitter was de Graofschopper taalkundige en veurvechter van 't Nedersaksisch Arnold Rakers. Vice-veurzitter was de Emslaander pedagoog Bernhard (Bernd) Uphus en 't sikketariaot namen de Emslaander-Graofschopper schriefster Christa Brinkers en de Graofschopper pedagoog Arno Piechorowski veur heur reken.

Ontstaon

De Schrieverkring ontstund in 't kader van de Nedersaksische Beweging, een periode midden jaoren vieftig van de twintigste ieuw toe as een hiele riege Nederlaanders en Duutsers in de maande warkten um 't Nedersaksisch uut te bouwen as cultuurtaal. De oprichtingsbijienkomst vund plaatse in Cafe Frentjen an de Rechte Straote (Hauptstraβe) in Nothoorn op 25 febrewari 1956. Op de bijienkomst waren ok lu uut 't Mönsterlaand en Oostfrieslaand, asok veertien Nederlaanders, onder wie hoogleraar Nedersaksisch Klaas Heeroma en de Twèentse streekkenner Jan Jans.

De kringleden kwamen bij menare in Meppen, Nothoorn, Wietmörsken en Neenhuus. De wèens wördden uutespreuken um samen te warken mit Nedersaksisch tiedschrift 't Swieniegeltje, det twee jaor eerder opezet was. Verscheiden schrievers van de kring hadden der wark in staon. Van de Schrieverkring zölf kwaamp veurjaor 1959 't eerste nummer uut van 't blad Ůlenflůcht (niet te verwarren mit 't eerdere blad Uhlenflucht van 't Emslandske Sellskup). Dit eerste nummer is een bezunder ienvoudig etypt en estencild bladtien van twalef bladziedes. Bij de ankondiging van 't blad schreef kringlid Ludwig Sager: 'De "Uhlenflucht" - soa nöömden de Menschen froger dat dagische Ühr tüschen Lecht en Dunkel, wor de Hoast van't dagische Wark te Rößte kamm, wor se sick Tied günnen för eernste en geestlicke Dinge.'

Schrievers

Leden van de kring waren onder meer: uut 't Emslaand Maria Mönch-Tegeder, Hans Wessels, Bernhard Uphus en Josef Hugenberg; uut de Graofschop Benthem Ludwig Sager, Karl Sauvagerd en Christa Brinkers. Verscheiden schrievers waren veural gaanks mit 't schrieven van gedichten en theaterstokken en 't verzameln van volksliedties en aander treditioneel materiaol; de ienige die romans schreef was Mönch-Tegeder. Mit name zij en Brinkers maakten ok gebruuk van de radio um heur wark onder de mèensen te brengen.

Ende

De kring lek op zien lest midden jaoren zestig stillegies inesleupen te wezen. Verscheiden mitwarkers waren al aordig op leeftied en de bezielende kracht Arnold Rakers kwaamp september 1965 uut de tied. Al eerder was e teleurgesteld eraakt in 't uutblieven van de Nedersaksische taalrenaissance daor as e hum veur inespand had, en waorvan hij mienden det schrievers en dichters der een sleutelrolle in hadden.

Bronnen

• Helmut Lensing (2020), 'Die Niederdeutsch-Bewegung nach 1945 in den Regionen Grafschaft Bentheim, Emsland und Ost-Niederlande', in Osnabrücker Mitteilungen. Mitteilungen des Vereins für Geschichte und Landeskunde von Osnabrück (Historischer Verein), diel 125, Ossenbrügge, pp. 91-116.
• Helmut Lensing (2021), 'Die Bentheimer Plattdeutsch-Bewegung öffnet sich nach Westen', in Henk Bloemhoff en Henk Nijkeuter (red.), Jaorboek Nedersaksisch 2 (2021), Oosterwoolde: Stichting Sasland, pp. 50-61.
• Helmut Lensing (2021), 'Die Grenzüberschreitende Niederdeutsch-Bewegung in den Jahren nach dem Zweiten Weltkrieg in der Region Emsland/Grafschaft Bentheim und den östlichen Niederlanden', in Henk Bloemhoff en Henk Nijkeuter (red.), Jaorboek Nedersaksisch 2 (2021), Oosterwoolde: Stichting Sasland, pp. 109-147.
• Ludwig Sager (10 december 1958), 'Zusammenkunft der Plattschreiber. 'n Schriewerskring höält Familiendag of', in Grafschafter Nachrichten

Dit stok is eschreven in 't Zuudwest-Drèents.