Woater

n Drupke woater

Woater in vier vörmen: vluiboar woater, vast woater (ies), kristaliseerd woater (snèj) en gasvörmeg woater (woaterdamp, dat as t ôfkoelt wolken vörmt)

Woater (H₂O) is chemische verbinden van twij woaterstofatomen en ain zuurstofatoom. Aal leven op eerde bestoat grotendails oet woater en is oafhaankelk van woater. Bie koamertempratuur is woater vluistof. t Het enkele aigenskoppen woardeur t zok onderschaaidt van aandere vluistoffen.

Woater kin in drij heufdvoases of aggregoatsietoustanden bestoan: ies, woater en woaterdaamp. Ofwel: vaaste stof, vluistof en gas. De tempratuurschoal van Celsius (en doardeur ook dij van Kelvin) binnen baseerd op de overgang tuzzen dizze toustanden: ies smelt (wordt vluiboar) bie 0 °C en woater verdaampt (wordt gasvörmeg) bie 100 °C. Der binnen bie (aibel) hoge drok nog aantel (om en bie 11) verschillende iesfoasen te onderschaaiden.

Bie normoale atmosferische drok kinnen ook "oververhit woater", en "onderkould woater" veurkommen. Dat is woater dat waarmer as 100 °C of koller as 0 °C is, moar zok nog aal in de vluistofvoase bevindt.

Maiste woater op eerde bevindt zok in ozeoanen en zeen. Voak wordt woater vervouerd van laand noar zee via revieren of knoaln. Vanoet zee verdaampt t woater weer en vaalt t deur neerslag weer op laand, woarnoa t weer noar de zee vervouerd wordt. Dit nuimt man kringloop van t woater. In de maiste hoezen komt t woater gewoon oet de kroane, môr in aarme landen zo as ien Afrika mouten de maiste mìnsken t zölf goan zuiken.

Leegsaksisch

• Achterhooks: water, waoter, weater- (bi-j bv. "weaterkalf")
• Drèents: waoter, water, waeter
• Grunnegs: woater, wotter
• Oostfreisk: wouter (Platduutske skriefwies: water)
• Sallaands: wäter, water
• Stellingwarfs: waeter
• Tweants: water
• Urkers: waoter
• Veluws:
  • Oost-Veluws: water (Elburg, Oldebroek e.u.: waoter; Attem: wäter)
  • West-Veluws: waoter (Niekark: waoter, waoiter of water, Garder: water)

Zitoat

Suzanne nemt je mit,

naor een baank vlakbi'j et waeter,

ie ontholen waor ze naor kikt,

as heugenschop veur laeter

Stellenwaarfs zitoat; oet Suzanne deur Piet Bult, noar Suzanne deur Leonard Cohen

Boetende heenwieze

Commons: Woater - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.

Schreven in t Hoogelaandsters