Syrië

	الجمهوريّة العربيّة السّوريّة; Al Jumhuriyah al Arabiyah as-Suriyah
Vlagge van Syrië	Woapn van Syrië
	; Kaarte van Syrië
	Informasie
Sproaken	Arabisch
Heufdstad	Damaskus
Geleuf	moslims 90%, christenen 10%
	Laand en inwonners
Oppervlakte; - Water	185.180 km² ; 0,6%
Koordinaten	35° 0′ N, 38° 0′ O
	Oaverig
Munteenheid	(SYP)
Tiedzone	+2 (zomers: +3)
Web \| Kode \| Tel.	.sy \| SYR \| 963

Syrië (officieel de Syrische Republiek) is een laand in et Midden-Oosten. Et grenzet an de Middellaandse Zee in et westen, an Turkeie in et noorden, an Irak in et zuudoosten; an Jordanië in et zuden en an Libanon en Israël in et zuudwesten. 'n Eufraat löp der van noordwest noar et zuudoosten duurhen. De heuwdstad is Damaskus. Andere grote steaden zint Aleppo, Homs, Hama en Latakia.

de naam Syrië sleug vanoldsher op ne gröttere strekke, wat ook wal es de Levant eneumd wördt en in Arabisch asj-Sjam. 'n Hudigen stoat umvat de gebeden van verskillende olde rieken, zo as de Eblanbeskawing oet 3000 vK. Damaskus en Aleppo zint kultureel onmundig vuurnaam. Damaskus was de heuwdstad van et Umajaad-kalifaat en provincieheuwdstad van et Mamloek-sultanaat van Egypte. Et hudige Syrië wör halverweage de 20e eeuw sticht noa honderden joaren Ottomaanse oawerheersing. Et köm eerst onder Fransk besteur. Et was et grötste vriejkommende nieje Arabische land oet et Ottomaanse Riek. Officieel onofhankelik op papier wör et in 1945, do as et as Eerste Syrische Republiek de Verenigde Naties in de bene hulp. Echt onofhankelik wör et in 1946, do as zik de Franske troepen terugge treuken.

Noa de onofhankelikheid was et der nen groten kroam, met meardere stoatsgrepen tusken 1949 en 1971. In 1958 köm Syrië nog kort biej Egypte biej an, mer ook dat heul op noa nen stoatsgreep in 1961. 'n Stoatsgreep van et Militaire Committee van de Ba'athpartieje maken der ne eenpartiejenstoat van en verkloarden Syrië onder stoat van beleg, woermet as de grondwet umzeild wör en leu gin rechten mear hadden. De Ba'athpartieje regearden zo et land van 1963 töt 2011. Ook binnen de partieje gung et neet al te soepel; tusken 1963 en 2011 warren der meardere stoatsgrepen, woeras oetendelik Hafez al-Assad as stöarksten oetköm. Onder em wör Syrië een diktatorskop wat van vader op zönne duuregewen wör.

Do as Hafez al-Assad in 2000 oet de tied köm, volgen Bashar al-Assad em op. In 2014 sleug de Arabische Lente oawer noar Syrië, ne vriejheidsbeweaging woerbiej as et volk in andere Arabische stoaten ook al autoritaire leiders ewipped hadden. In Syrië veurden dat töt nen börgeroorlog woeras meardere partiejen tegelieke vöchten um de macht. Töt 2024 wust Assad met hulpe van Rusland et volk der redelik onder te holden, mer in tiedsbestek van ongevear ne wekke wusten verskillende rebellengroepen in december de vuurnaamste steaden in te nemmen. Assad most maken dat he in Rusland köm.

Syrië hef grote verskeidenheid an vruchtboare vlaktes, hoge bargen en weusten. Der wont heel wat verskillende volker en geleuwe duur mekaar. Arabieren zint et grötste volk, Soennimoslims et grötste geleuf. Töt de val van Damaskus in 2024 was et land et ennigste wat duur Ba'athleu regeard wör. De Niej-Ba'athregearing was ne totalitaire diktatorskop met ne beheurlike persoonsverhearliking rond de familie Assad. Oawer de hele wearld kuurden leu de onderdrukking en misdoaden tegen de menskheid van et regime of.

Met Assad nog in et zadel was Syrië de op dree noa slechtste op de indexlieste van Fragiele Stoaten van 2024 en ene van de gevöarlikste steas op de wearld vuur journalisten. Persvriejheid was slim ineperkt; et land stund een-noa-slechste op de index van persvriejheid in de wearld. Binnen de MENA-strekke was et et meest umkeupboare land. Wearldwied stund et tweedes wat dat betreft. Onder Assad wör Syrië ene van de grötste illegale producenten van et medicien Captagon, wat internationaal as verdeuwend middel steet aneskrewen. Doarmet was de regearing-Assad ene van de grötste drugskringe van de wearld.