Bodhrán

Bodhrán met stökn

ne Bodhrán (sprek oet: baw-roan) is ne Ierse liestetromme met gewoonlik nen diameter van 25 tot 65 cm. De tromme wörd bespöld met nen stok met twee slageandn, ok wal de tipper, beater of in t Iers cipín (sprek oet: kip-ien) eneumd. n Kettel is an ene kaante bespönn met n siknvel. Det kan rechtevoort ook keunststof materiaal wean, of kangeroevel. t Spantuug begeent rechtevoort alverdan mear op bestoande spanmechaniekn te liekn.
Van vrooger oet hardn bodhráns n kruus van roondhoolt an de binnkaante wat dr vuur zorgdn det he egaal roond bleef. Wieters deenn t kruus um t dinge an vaste te hooldn bie t loopn. Duur verniejde techniekn is t kruus neet mear neudig.

De tromme wörd rechtop eheuldn op de basse van t been, en met ene haande bespöld. Met de aandere haande wörd de tromme recht eheuldn, terwiel de toonheugte van t vel of ewisseld kan wordn duur teegn de binnkaante van t vel te drukn.

Geskiedenisse

Dr is bewies det de bodhrán wör gebroekt in n Iersn Opstaand van 1603 duur de Ierse troepn as oorlogs-, of gevechtstromme, of det he gebroekt wör vuur t geewn van n ritme vuur de fluitspöllers, of t ankondigen van t korps. Doarumme deankt wat leu det t is of eleaidt van ne oold-keltise tromme.

Naam

Bodhránmaker Nicholas Driver van de doarde gennerasie meant det t woard van t Ierse bodhor keump, wat "dof, zacht kleenknd" beteeknt. Hee meant ook det t velskaale beteekn kan. Ne aandere meaning oawer n naam is det t van t Ierse woard bodhar keump, wat "doof" beduudt. Umdet t nog mer kortns in Ierse meziek te veendn is as vervanging van de tamboeriene, kan t ook ne ofleaiding wean van de Engelse ofkorting van de tamboeriene: bourine.

Meugelike vuurlopers

n Bodhrán lik völle op tromn dee't ook völle in Noord-Afrika en t Midn-Oostn vuurkomt. De tromme hef bepoalde kenmoarkn van tromn dee't roond de Middellaandse Zee en in Arabise muziek vuurkomt. Dr beent ook tradisjonele tromn van Noord-Amerikaanse Indiaann dee't dr völle op liekt.

Umdet n bodhrán ook völle op oolde Spaanse tromn lik, kan t wean det t instrumeant met is enömn duur Iersn dee't oonder n dienst van Spanje hadn evöchtn, of dee't met Spanjaardn op skepe voarn hadn.

Dr beent ook verhaaln det de bodhrán eerst ne gewone skaale was vuur t verslepn van torf. De eerste bodhráns warn dan seempele liestn woer dan gewoon n vel oawerhen was etrökn.

Dorothea Hast meant det tot t midln van n 20sten eew t deenk gewoon wör gebroekt vuur t skeaidn van kaf, kokn en bakn, as skale vuur t opdeenn van etn, of vuur t opsloan van etn of gerei. Hast meant ook det t tot dee tied allene vuur meziek wör gebroekt in boetnstedelike gebeedn. Hee meant ook det t vroogst bekeande gebroek van de bodhrán as muziekinstrumeant pas in 1842 was. t Gebroek as gewoon instrumeant wör pas in de joarn '60 populair, toew Sean O'Riada dr met begun.

Bekeandheaid

Bodhrán as versiering met ofbeelding

n Naamn "Bodhrán" keump, vuur zovear bekeand, neet earder as n 17den eew vuur. Dr warn vanzelf al van ooldsher wal slagwoarkinstrumeantn dee't óf met de haande óf met stökke bespöld mosn wordn, mer n bodhrán wör pas noa de joarn '50 bekeand as offisjeel instrumeant, duurdet dr ne algemene opleawing van weardering vuur tradisjonele muziek köm. Doarvuur wör he allene broekt vuur feestn en optochtn in t zuudwestn van Ierlaand.

Featelik köm t instrumeant mear op de vuurgroond in de tweede Ierse Muziekopleaving in de joarn '60, vuural duur groepn zo as Ceoltóirí Chualann en The Chieftains.

Internasjonaal

Vuural in Ierlaand, mear ook in Skotlaand, t noordn van Nova Scotia en Newfoundland is n bodhrán bekeand. Ook in Cornwall wörd n variaant van t instrumeant gebroekt.

Wieter wörd t instrumeant vake as versiering an de mure höngn. De Bodhráns wordt hiervuur spesjaal op eskilderd, met vake Keltiese ofbeeldingn.

Spölwieze

n Bodhrán wördt in t zitn bespöld en röstet rechtop op de basse van n spöller. n Spöller heuld um rechtop met n oarm en t boawnlichaam (op de leenkerbasse vuur rechtshaandigen en rechtsumme vuur leenkshaandigen). De haande van disn oarm lig teegn de binnkaante van t vel an. Hiermet kan n spöller de spanning van t vel veraandern duur härter of zachter te drukn of t spölvlak te veraandern. Doarmet veraandert de toonheugte en -deepte van de tromme. Met de aandere haande wörd de tromme bespöld. Meestieds met n cipín of met de blote haande. t Stökn was van vroger oet baseerd op n haandbeen met twee gewrichtn an t eande. Doarumme hef t stökn an beaide kaantn nen slagkop. Rechtevoort wordt ze meestieds van eshoolt of aandere soortn harthoolt emaakt. Johnny McDonagh was n eerstn den met stökke met n kwast an t eande köm, en n rimshot introduceern (in eenn slag n raand en t vel raakn).

Dr beent verskeaidene spölwiezn, meestieds verneumd noar t gebeed in Ierlaand woer't ze bedacht zeent. n Bekeandstn is de Kerry-stiel, met n stok met twee slageandn. Nen aandern bekeandn is de West Limerick-stiel. Doarbie wörd mer ene kaante van n stok gebroekt.