Newfoundland
Newfoundland (letterlik oawerzat: niej-veunden laand, Fraansk: Terre-Neuve) is een Kanadees eilaand in Noord-Amerika. Newfoundland heurt bie de Kanadese proveensie Newfoundland en Labrador. Et ligt in den Atlantiesen Oseaan. Met ne vlakte van 111.390 km² is et zowat dreemoal zo groot as Nederlaand.
De heuwdstad St. John's lig op den zuudoosteliken tip. Bie L'Anse aux Meadows zeent resten van een vikingdoarp veunden. Et wörd dacht at den Noorman-zeevoarder Leif Eriksson et eilaand veund en et Vinland (wienlaand) neumden. Et wör vuur et eerste beskrewen duur Adam van Bremen in 1076.
Bie nen zeevoart in 1497 oontdekten John Cabot et eilaand vanniejs. Den Engelsen Keunink Hendrik VII gavven um opdracht um ne nieje haandelsvoarweg te veenden noar Azië. Cabot voorden met achtteen man op et westen an en köm bie Newfoundland an. Hier tröf hee spoers van leu, mer gin Indianen. Engelaand kon et dootieds neet koloniseren, mer de Spanjoarden en Portugezen warren mear zudelik gangs. Et doerden oeteandelik nog 75 joar vuur at de Europeanen der vuur vaste hen treuken.
Natuur
[bewark | bronkode bewarken]Barachois Pond Provincial Park is een proveensiaal park. Marble Mountain haalt den weenterdag völle skiërs an.
Sproaken
[bewark | bronkode bewarken]De oorsproonkelike bewonners kuierden Beothuk, mer det is oetstöarven. Fraansk en Engels zeent de heuwdsproaken op et eilaand, mer ze hebt een beheurlik akseant in beaide sproaken. Et Newfoundland-Engels lik et meest op Iers-Engels. Ierse kolonisten spreuken zelfs in de begintied nog Kelties.