Berkel
De Berkel is n rivierken dat in Duutslaand ontsprunk en bi'j Rekken Nederlaand binnen kump. Bi'j de Duutse stad Billerbeck is ne offisiele bronne woar de Berkel ontsprunk, moar wieterop streumt water van meerdere bronnen in de bekke. De gemeente Berkelland hef zienen name an de Berkel te danken.
Löp
[bewark | bronkode bewarken]De eerste kilemeters meandert de Berkel stark en lik et neet völle meer dan ne bekke. In et darp Rekken, ienige honderden meters op Nederlaands gebeed is nen 'zandvang' an-elegd. Dat is ne verbreding, zodat et zaand wat et riveerken met-ebracht hef kan ofzinken. Vanof doar is de Berkel ekanaliseerd ewodden. De Berkel mundt oet bi'j fent in de Iessel. Al mit al is de Berkel 110 kilemeter lange.
Name
[bewark | bronkode bewarken]In et dialect van Eibargen wöd de Berkel as 'de Bekke' eneumd. Bi'j Vreden neumt zee um 'die Bääke'. Mangs, moar neet zo vake wodden et den 'Barkel' eneumd. Olde schriefwiezen bunt:
- 1316: Bercle (Coesfeld)
- 1322: Bercla (Vreden)
- 1354: an der Bercle (Vreden)
- 1363: Berclo (Coesfeld)
- 1422: die Berkel (fent)
- 1465: Berckel (fent)
- 1481: Berckel (Vreden)
- ca. 1540: Berckel (Lochem)
Deurgoans wöd an-enommen dat de name Berkel afkumstig is van et Germoanse weurd 'birko', berk (beum). Dit had ok de betekenisse van lecht (kleur) of helder, zo as ne berkebeum nen lechte bast hef. Gezeen et feit dat der moar weinig berkebösse in de buurte bunt, kan et good meanen dat et water lech of helder wasse. Wat ok nog kan, is dat de Berkel eneumd is noar et olde buurtschop Borclo. Dat kan good wean, want de Berkel is ne riveer dee veur grote delen deur mensen evormd is en langes Borklo streumt.[1]
Ekonomie op de Berkel
[bewark | bronkode bewarken]Um de ekonomie te bevorderen in de buurte, bunt zee an et ende van de 19de eeuwe begonnen mit et in gebruuk nemmen van boten, Berkelzompen. Dizze boten met weinig deepgang vervoerden vracht oaver de Berkel, moar völle welvoart hef dit neet ebracht. Een groep leu oet Borklo en Eibarge hebt ok dree ni'je berkelzompen ebouwd, De Jappe, De Snippe en De Fute. Vrogger gef et ok watermöllen langs de Berkel, woar der nog twee van bunt, bi'j Borklo en in et buurtschop Mallem.
Herstel van de bekke
[bewark | bronkode bewarken]Et Waterskap Rien en Iessel hef beslotten de riveren van den Achterhook wier ne mooie en natuurleke oetstroaling te geaven, et zogeneumde Berkel Projekt. Doarumme is begonnen mit bekkeherstel, bi'j de bekken Grolsen Slinge, Boaven-Slinge en ok de Berkel. Zee kriegt wier ne meer meanderend uutstroaling, mit brede uutstreumgebeeden.
Gemeenten an de Berkel
[bewark | bronkode bewarken]Nedersaksisch
[bewark | bronkode bewarken]- Achterhooks:
- Berkel
- Barkel (mangs gebroekt)
- de Bekke (Eibargen)
- Tweants:
- Boarkel (Riesn)
- Westmünsterlaands:
- die Bääke (Vrene)
Uutgoande verwiezingen
[bewark | bronkode bewarken]- Informatie oaver de Berkel van Billerbeck tut Zutfent
- Webstea van et Berkel Projekt van Waterskap Rienen Iessel
- Waterskap Rien en Iessel