-wolde

t Toponiem wold(e) kömp van t Oudsaksiese woord wald, dat vanaof t Middelnederduuts aof an wold gung heetten. In t Nederlaands wörden de variaant woud(e) gebruukt, dat zien oorsprong vient in t Oud- en Middelnederlaands. t Betekent 'uutgestrekt, onontgonnen bos'^[1] of 'zompig bos veural in t zeekleigebied'^[2]. n Ouwere vorm is t Germaanse *walþuz, 'woud, wildernisse, heed'^[3], dat oek in Engelaand weer te vienen is in de toponiemen wolds en weald en in Duutslaand as Wald.

Mit wold/woud wörden in alle Germaanse taalfasen onontgonnen gebied of wildernisse zonder meenselike aktiviteit an-eduuid, hieruut ku'j aofleien dit waorschienlik de oorspronkelike betekenisse is. Dit in tegenstelling tot bossen die mit loo, holt of widu an-eduuid wördden. In Nederlaand ha'j disse onontgonnen bossen veural op vene of klei, bieveurbeeld an de raanden van de vochtige veengebiejen tussen de rivierlopen van de Rijndelta, mer oek op de nattere zaandgronden.

De variaanten -wold, -wolde, -woold en -woolde koemen veur in t noordoosten van Nederlaand, de variaanten -woud en -woude in Frieslaand en t westen van Nederlaand.

Niet verwaant is Engelse wood, uut t Oudengels wudu, ouwer widu 'bos; hout', dat is ontstaon uut de Oergermaanse stamme *widu-.^[1] Disse vorm he'j in Nederlaand onder aandere in de plaotsnamen Onstwedde (Uneswido), Ulsda (Olswyda), Vlagtwedde (Vlagtwede) en Winschoot (Winsewida).

Veurbeelden die aofeleid bin van *walþuz

Eemswoude, Lutjewolde (vrogger: Emderwolde), Noord-Scharwoude, Abtswoude, Reiderwolde, Rijnsaoterwoude (Rijnsaterwoude), Schewol (Schildwolde), Spaarnwoude, Steerwolde, Vredewold, Westerwoolde (Westerwolde), Woolde, Zuud-Scharwoude (Zuid-Scharwoude).

Veurbeelden die misschien aofeleid bin van *walþuz

Der bin nog aandere plaotsen mit -wo(o)ld(e) of -woud(e), mer umdat hiervan gien of gien eendujige ouwe vermeldingen bekend bin, bi'w niet helemaole wisse van of disse plaotsen aofeleid bin van *walþuz.
Aartswoud, Bellingwolde, Datumawoude, Finsterwolde, Haakswold, Haozerswoude-Darp (Hazerswoude-Dorp), Haozerswoude-Rijndiek (Hazerswoude-Rijndijk), Hoogwoud, Wolle, Murmerwoude, Ni'jhooltwoolde, Eel-Potterwold, Raevenswoold, Schellingwoude, Terwolde, Woold, De Woude, Zeuterwoude (Zoeterwoude), Zujerwoude (Zuiderwoude), Zuudwolde.

Veurbeelden die niet aofeleid bin van *walþuz

Ellewoutsdiek is aofeleid van Aliwaldas dika (diek van vremde heerser)^[2].
Woudrichem is ontstaon uut Waldaharinga haim (woenige van de luui van Waldahari)^[2].

Niejvormingen

Oek in niejere plaotsnamen wörden -wold(e) of -woud(e) gebruukt. Veurbeelden bin: Oranjewoud (in 1676), Runerwold (in de 18e eeuw), Steenwiekerwold (of: Stienwiekerwoold), Zeewolde (1984, n overbliefsel van Seaewald, vermeld in 793), de gemeente Rijnwoude (1993) en de Niej-Vennepse wiek Getsewoud (1998).

Referensies

↑ ^1,0 ^1,1 http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/woud
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Maurits Gysseling: Toponymisch Woordenboek van België, Nederland, Luxemburg, Noord-Frankrijk en West-Duitsland (vóór 1226), 1960
↑ Althochdeutsches Wörterbuch

Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Nunspeet, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.

[etymologiedatabank-1] 1,0 ^1,1 http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/woud

[Gysseling-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Maurits Gysseling: Toponymisch Woordenboek van België, Nederland, Luxemburg, Noord-Frankrijk en West-Duitsland (vóór 1226), 1960

[3] Althochdeutsches Wörterbuch

[1]

[2]

[3]