Weust laand
Weust laand of weuste grond is de treditionele benaming veur niet anemeuken, niet in cultuur ebracht laand. 't Is grond die braak lig, netuurlijke begruiing hef en niet gebruukt wördt veur laandbouw, tuunbouw of bosbouw. Zok laand is beveurbield heide, vene of moeraslaand. Laand det bezunder onbruukber is veur ontginning, zoas een zaandverstoeving, wördt ok wal onlaand enuumd. In Nederlaand rekent 't Centraal Bureau voor de Statistiek ok körtens dreugevalen laand töt weust laand.
Det weust laand niet bewarkt wördt, wil niet zeggen det de plaatselijke bevolking der gien gebruuk van maakte. 't Wördden beschouwd as mandielig bezit, waor in de Nedersaksische contreien benamings veur bestunden as maandelaand, marke en miente.
Heidegebieden waren graasgebied veur schaopen en in mindere maote veur koenen. Heide wördden emeid as veevoer, of der wördden plaggen esteuken veur in de potstal. De plaggen wördden later vermengd mit mes op de akker ebracht as grondverbeteraar en bemesting. Der wördden ekkels verzameld veur veevoer en humus veur bemesting. Wieder stunden der iemenkasten. Naost 't an laandbouw verwante gebruuk wördden der törf esteuken as braandstof, klei ofegraven veur bakstiender, en liem en zaand ewunnen veur woningbouw.
Weust laand beheurde in vrogger tied an de laandheer of vörst, die gebrukersrechten kun toekennen an de plaatselijke bewoners. Dizzend betaalden der siens veur an de heer. Nao de Fraanse revolutie en de ofschaffing van 't feodalisme zörgde neie wetgeving veur 't aoverheveln van 't mandielige laand naor de gemienschop, en kreeg de aoverheid der zeggenschop aover.
Vanof de achttiende ieuw wördden der estreefd weust laand an te maken veur laandbouw en perductiebossen. De ummezetting in laandbouwgrond kwaamp pas goed op gaank naor de anleg van spoorwegen en kenaolen in de negentiende ieuw. De uutgestrekte heidevelden van beveurbield Drenthe en Aoveriessel bint sindsdien veraanderd in netties opedield bouwlaand en plaatselijk ok wal bosgebied. Mit name in Drenthe is der aans ok nog wel heide aover, zoals 't Dwingelderveld. Weust laand wördt vandage de dag bescharmd, beveurbield um de biodiversiteit an te fietern. Ok bint bezukers der drok op umdej der kunt kuiern, fietsen enzowieder.
In Drenthe wördden een akker mit slecht grös wal aneduud as een wuunst, wuunstien of wuustien. Een klein kaampien of een hoekien gröslaand wördden ok wal een weu(n)sie, wuunsie, beunsie of buunsie enuumd. Op Neilusen wördden mit "de Wuuste" een gebied bedoeld det tussen de havezate Oosterveen en de Ommerschaanze lag en det töt in de 17de ieuw niet anemeuken was; op een kaorte uut die tied wördt 't de "Wüste" enuumd. Nao ontginning bleef dizze name veur de streke bestaon.
Zie ok
[bewark | bronkode bewarken]
|
Dit artikel is eschreven in 't Zuudwest-Drèents. |