Nakend wiefjen
't Nakend wiefjen (Colchium autumnale) komt in Nederland veural veur in Zuud-Limburg, in de rest van 't land gaot de plant hard achteruut, 't staot daorum in Nederland oek op de lieste mit beschaarmde planten.
't Nakend wiefjen komt oorspronkelijk uut West-Azië en 't Middellanse Zeegebied, mar 't komt veerder in zwat heel Europa veur (behalve in 't noorden).
De plant veult zien eigen 't beste thuus op vrie vochting bojems van leem of klei. Soms kommen ze oek wè veur in de wei of in de bossen.
De plant het oender de groend een krokusachtige knol zitten. Twee keer in 't jaor komt 't plantjen boven de groend uut. 's Harests staot de plant in bleui mit lichtpaorse of roze bloemetjes. 's Leintes het 't plantjen stevige blaojen mit vruchthouwende stengels.
't Is een meerjaorige plant die zien eigen uutzeid as de umstandighejen goed bin.
Gebruuk
[bewark | bronkode bewarken]In de volksgeneeskunde wort de plant gebruukt tegen geling. In de middeleeuwen wordde de plant ezien as een toverkruud. 't Dragen van de knol zou beschaarming biejen tegen de pest.
't Nakend wiefjen is iezig giftig en het op baosis van dreuggewicht 0,3 tot 1,2 percent colchicine. Colchicine is een oud ontstekingsremmend middel dat goed tegen jicht waarkt. De therepeutische breedte hiervan is mar klein (dat betekent dat der mar een klein verschil is tussen een waarkzame en een giftige dosering). Oek wordde 't spul wè gebruukt tegen kanker.
Foto-uutstalling
[bewark | bronkode bewarken]-
Een schets van de plant -
Bloemen van 't nakend wiefjen -
Een foto van dichtbie
Trivia
[bewark | bronkode bewarken]- In Putten wort 't plantjen nakend wiefjen eneumd, in Niekark wort 't plantjen nakende man(nen) eneumd.
Nedersaksisch
[bewark | bronkode bewarken]- Veluws:
- harfsteloos (Klanenbeek)
- harfstielozen (Apeldoorne, Klanenbeek)
- harfstrelozen (Nunspeet)
- harfskrokus (Epe, Elburg)
- harfsbluumpien (Une)
- harreststielloos (Hoevelaken)
- jonkers (Vaossen)
- nakende man(nen) (Niekark, Barreveld, Attem)
- nakend wiefjen (Putten)
- tielozen (Waopenvelde, Epe, Vaossen)
- Overig: opzeuken
|
Commons: Nakend wiefjen - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden. |
|
Disse pagina is eschreven in 't Putters |