Karspel
Een karspel (uut 'karke' en Oldgermaans *'spella', bericht, bosschop, rede) was in Nederlaandse en Duutse contreien 't gebied daor as een bepaolde (parochie)karke 't veur 't zeggen had. De priester van de parochie much in 't karspel prèken en zien ambtsplichten vervullen. Op dizze meniere maakte 't karspel diel uut van de karkelijke organisaotie van een bisdom. De grèenzen dateert vake uut de elfde of twalefde ieuw. Mit det de bevolking in antal toenaamp en weust laand anemeuken wördden, kunden de grèenzen an 't schoeven gaon. Det kun ok 't gevolg wezen van de opsplitsing van een karspel.
Uut 't karkelijke karspel kwaamp in Noord-Nederlaand 't karspel voort as gebied waor een bepaolde börgerlijke (niet-karkelijke) aoverheid 't veur 't zeggen had. Oosterd uut vund dizze ontwikkeling beveurbield plaatse in de hartogdommen Sleeswiek en Holstien en in de Hanzesteden Bremen en Hambörg. 't Börgerlijk karspel was de kleinste bestuurlijke ienheid, mar de organisaotie en dagense warking dervan verschilde van gewest töt gewest en zölfs binnen gewesten.
In Nederlaand kwaamp 't woord veural in 't noorden en oosten veur; ie viendt 't der nog veule in geografische namen weerumme. De contreien rond de stad Zwolle beveurbield vörmden een zölfstaandige gemiente onder de name Zwollerkarspel, töt ze in 1967 bij Zwolle wördden edaone, waor ze nog lange niet bliede mit waren. Töt 1966 haj ten zuden van Weesp de gemiente Weesperkarspel. Ok de namen van de gemientes Achtkarspelen (Frieslaand) en Harenkarspel (Noord-Hollaand) en de Noord-Hollaandse plaatsen Bovenkarspel, Hoogkarspel, Oudkarspel en Sijbekarspel verwiest nog naor de karkelijke geschiedenis.
Partietoeren völt een karspel onder de parochie van de iene plaatse intied det 't in een aandere gemiente lag. Zo was Karspel Goor onderdiel van 't richterambt Kedingen en later de gemiente Maarkel, mar heurden de geleuvigen bij de parochie van Goor.
Zie ok
[bewark | bronkode bewarken]
|
Dit artikel is eschreven in 't Zuudwest-Drèents. |