Dwargstaot

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Dwargstoaten

Dwargstoat is un onofficiële benaming vor un stoat mit un arreg kleane oppervlakte. Dwargstoaten worren ok wel ministoaten eneumd.

Ontstoan van dwergstoaten[bewark | bronkode bewarken]

Dwargstoaten kuunen op verskillende manieren ontstoan.

Eilandstoaten eauwen un geografie die zich goed lient vor zelfbestuur.

Mit dwargstoaten in braggebieden got ut vaak over muulijk te berikken gebieden, die vaneut omringende laanden niet of nauweliks an te vallen wazzen, terwijl ut dwargstoatjen zichzelf goed kon verdeedigen.

Ok onstoan vuul dwargstoaten duurdat laanden ut niet iens kuunen worren oover de loop van de grìns in ur wordt un verdrag esluuten om ut betwiste gebied onger zelfbestuur of dubbelbestuur te zetten.

Ok istoriese anomalieën kuunen anleeing gieven tot de vurming van dwargstoaten, woarduur ze beuten groote stoaten kuunen bleeven.

Afhankelijkheid[bewark | bronkode bewarken]

Dwargstoaten eauwen net as eilandstoaten (vuul dwargstoaten binnen boovendien ok eilandstoaten) te maken mit un tekort an ekonomiese ullepbronnen die middelen van bestoan kuunen garanderen. Dit zurregde er vor dat vooral in de 19e ieuw een euttocht van jongen mínsen die eurluiers gelòk arreges angers zochten, woarduur de stoatjes te kaampen kriegen mit een braindrain in dreigden ontvollekt te raken. In de 20e ieuw wisten vuul van elui echter om naaie inkoemensbronnen te veenen, ehulpen duur de toeniemende mobiliteit. Sommige ministoaten leeven vooral van toerisme, angeren moeten ut eauwen van een bankgeheim, vuurdielige belastingfaciliteiten of van un goedkoop vlaggelaand wezen. Angeren zo-as Singapore in Hong Kong profitierden van eurluis goeie legging in ontwikkelden eurlui tot un angelshub.

An ut bankgeheim, fiscale faciliteiten in het wezen van een goedkoop vlaglaand klieven echter wel risicos. Ut kan arregernis veroorzaken bai grootere (OESO-)laanden, die zich bezurregd maken over ut weglekken van belastinggelden of misbruk duur e-organisierde misdoad. Dit kan zurgen tot ekonomiese sancties woar de ministoat vrai weinig tuugen kan beginnen. Vuul ministoaten eauwen dan ok een 'brood-eer' (vaak de vuurmalige kolonisator of ut buurlaand) die ut in internationaal verbaand ienigszins voor eurlui opnimt, onger de vuurwaarde dat ut ekonomies beleid de 'brood-eer' niet skaadt. Zo is Frankrijk de 'brood-eer' van Andorra in Monaco, Zwisterlaand van Liechtenstein, ut Verienigd Koninkrijk van Jersey, Guernsey, Man in van z'n vuurmalige koloniën in China sinds èènd joaren niegentig van Hong Kong in Macau. Ok wordt vaak de defensie duur de brood-eer edoan.

Un poar dwargstoaten binnen hierduur ekonomisch arreg succesvol eworren.

Europiese dwargstoaten[bewark | bronkode bewarken]

Europiese dwargstoaten binnen (erangskikt op ofniemende grootte):

Andorra mit un oppervlakte van: 468 km2
Malta 316 km2
Liechtenstein 160 km2
San Marino 61 km2
Monaco 2 km2
Vaticaanstad 0,44 km2

Luxemburg word mit 2586 km2 an laandoppervlak over ut algemien niet as un dwargstoat ezien, omdat ut qua bevolleking, oppervlakte in omvang van de ekonomie beduuiend grooter is dan de angere in dissere liést.

Wel stoatkundige ien-eeden, maar niet onafankelik binnen:

Azoren 2.333 km2 Portugal
Åland 1.580 km2 Finlaand
Faeröer 1.393 km2 Deenemarken
Madeira 801 km2 Portugal
Athos 350 km2 Griekenlaand
Jersey 116 km2 Brits Kroanbezit
Guernsey 78 km2 Brits Kroanbezit
Gibraltar 6,5 km2 Verienigd Kooninkrijk
Man 572 km2 Brits Kroanbezit

Istorisch[bewark | bronkode bewarken]

Vraie Stad Danzig 1966 km2
Neutraal Moresnet 3,44 km2 (Condominium tussen Nederland/België en Pruisen)
Abdijvorstendom Thorn 1,5 km2

Noord-Amerikoanse dwargstoaten[bewark | bronkode bewarken]

Dominica 754 km2
Saint Lucia 620 km2
Antigua in Barbuda 442 km2
Barbados 420 km2
Saint Vincent in de Grenadines 389 km2
Grenada 344 km2
Saint Kitts in Nevis 261 km2

Wel stoatkundige ien-eeden, maar niet onafankelik binnen:

Amerikoanse Maagdeneilanden 347 km2 Verienigde Staoten
Anguilla 91 km2 Verienigd Keuninkriek
Aruba 180 km2 Nederlaand
Bermuda 53 km2 Verienigd Keuninkriek
Britse Maagdeneilanden 151 km2 Verienigd Keuninkriek
Clipperton 7 km2 Frankriek
Kurasou 444 km2 Nederlaand
Kaaimaneilanden 264 km2 Verienigd Keuninkriek
Montserrat 102 km2 Verienigd Keuninkriek
Saint-Barthélemy 21 km2 Frankriek
Saint-Pierre in Miquelon 242 km2 Frankriek
Sint-Maarten 54 km2 Frankriek
Sint-Maarten 34 km2 Nederlaand
Turks- in Caicoseilanden 948 km2 Verienigd Keuninkriek

Aziatiese dwargstoaten[bewark | bronkode bewarken]

Singapore 697,1 km2
Bahrein 665 km2
Maldiven 298 km2

Wel stoatkundige ien-eeden, maar niet onafankelik binnen: [[ Verienigde Arabiese Emiraten]]

Sharjah 2590 km2 Verienigde Arabiese Emiraten
Ras al-Khaimah 1684 km2 Verienigde Arabiese Emiraten
Fujairah 1165 km2 Verienigde Arabiese Emiraten
Hongkong 1092 km2 China
Umm al-Qaiwain 777 km2
Gazastrook 360 km2 Betwist tussen Israël in Palestina
Ajman 259 km2 Verienigde Arabiese Emiraten
Macau 25 km2 China

Oceaniese dwargstoaten[bewark | bronkode bewarken]

Tonga 748 km2
Kiribati 717 km2
Micronesia 702 km2
Palau 459 km2
Tuvalu 26 km2
Nauru 21,1 km2

Wel stoatkundige ien-eeden, maar niet onafankelik binnen:

Amerikoans-Samoa 199 km2 Verienigde Staoten
Cookeilanden 236 km2 Ni'j-Zeelaand
Frans-Polynesië 4000 km2 Frankriek
Guam 549 km2 Verienigde Staoten
Niue 260 km2 Ni'j-Zeelaand
Noordelikke Marianen 264 km2 Verienigde Staoten
Norfolk 36 km2 Australië
Pitcairneilanden 5 km2 Verienigd Keuninkriek
Tokelau 12 km2 Ni'j-Zeelaand
Wallis in Futuna 200 km2 Frankriek

Afrikoanse dwargstoaten[bewark | bronkode bewarken]

Comoren 2.235 km2
Mauritius 2.040 km2
Sao Tomé in Principe 1.001 km2
Seychellen 455 km2

Wel stoatkundige ien-eeden, maar niet onafankelik binnen:

Sint-Helena 122 km2 Verienigd Keuninkriek

(Ter vergelikking: ut eiland Texel et un oppervlak van 170 km2.)

Zien ok[bewark | bronkode bewarken]