Dorstn

Dorsten op de kaarte van Duutslaand

Dorstn is ne stad in t oawergangsgebeed tusken t Meunsterlaand en t noordelike Roergebeed in t boondslaand Noordrein-Westfaaln. t Ligt an de rivier de Lippe, ongevear 24 km van de plek woer't den oetkeump in de Rein. Dorstn heurt bie de gemeente Recklinghausen en is doarvan wat oppervlak angeet de grötste stad.

De oolde vestingstad Dorstn kreeg op n 1sten juni 1251 stadrechtn van de Koer-Kölse laandshearn. t Wör in t 20ste joarhoonderd noar t noordn hen um de hearlikheaid Lembekke oetbreaidt. In Dorstn woonn op 31sten dezember 2012 76.030 inwonners.

Dorstn is vuural bekeand um de Romeinse leagerplaatse Holsterhausen.

Geskiedenisse

Woapn van Dorstn

Dorstn wörd hoogstwoarskienlik al seend de Broonstied bewoond. Det bewiest 124 urnen oet dee tied dee't dr eveundn zeent. De eerste bewonners dee't bie naam bekeand zeent warn de Sugambren. Dee leawn dr de eerste doezend joar vuur Kristus as boern. Ze wördn vuur t eerste duur de Romeinn an evöln in 18 v. Kr. oonder leaiding van n Romeinsen anvoorder Lollius. De Romeinen mossen t oflegn in nen veeldslag den't bekeand steet as de Clades Lolliana. Zes joar later probeern t n Romein Drusus nogmoals. Den versleug de Sugambren en richtn dr t leagerkaamp Aliso op. Dr wörd an enömn at det t hudige Holsterhausen is. Doo't Drusus in 9 v. Kr. oet de tied köm, nöm zin breur Tiberius t oawer. Den leut 40.000 Sugambren deporteern noar t westn langs de Rein. Duur disse oetdunning konn de Sugambren zik neet langer verwearn en gungn op in t gröttere stamverbaand van de Brukteern.

De doaropvolgende joarn warn dr regelmoatig veeldtochten neudig um de opstaandige Germaann dr oonder te hooldn. Ook n Romein Varus treuk in t joar 9 n. Kr. met zien leager duur t Teutoburger Woold. Bie nen grootn veeldslag doar, wör n achtste deel van t hele Romeinse leager verslaagn. Dit zörgen oeteandelik det de Romeinen in dit gebeed nooit wier voot an de groond kreegn en det de Brukteern ongestoord leawn konn.

In de Middeleeuwn um t joar 693 kömn de Saksn met öarn laankzamen intrek vanoet t noordn. De Fraankn hulpn de Brukteern metvechtn. Tegelieke wördn de Brukteern ook kerstend duur n Angelsassiesen monnik Switbert en verskeaidene aandern. Zo köm t gebeed oonder t behear van eartsbisdom Köln. t Gebeed wör noa de Saksenoorloogn met Grootn Koarel wier Fraanks.

In t 8ste joarhoonderd ontsteund de Hof Bergkamp (woer't rechtevoort t zeeknhoes steet). Det was t middelpeunt van de heuwe Dorsten en Gaaln. In 911 onsteund nen bie Bergkamp heurnden hof, de Leemwysche van de nearzetting "Durstinon", as gawe van t Klooster Verden. In t 11de joarhoonderd gung n opperhof Bergkamp, den't weagns zinnen gracht ook wal "grachtnhof" neumd wör, met alle oonderheuwe oawer an t St. Viktorstift in Xantn. Den voogd oawer t St. Viktorstift, n graaf van Kleve, en latere herteuge, vereanigden zik met de Kölse koervörste. Tusken 1176 en 1179 har de duur de Kölse koervörste vriejegeewne nearzetting "Villa Durstine" de eerste eegne priester, den't Heinrich heetn.

Vanweage de geunstige plek an de Lippe en umdet ze in de wiete umtrek de ennigste brugge doaroawer hadn, en umdet ze tusken de verskilnde kruusnde haandelsweagn tusken Köln, Bottrop en Meunster leadn, gröain Durstine rap oet töt ne belangrieke stea. In 1251 kreeg t van de Kölse Eartsbisskop Konrad von Hochstaden stadrechtn, woermet t echt ne vaste stea kreeg. Leu oet de umlignde döarpe treukn dr hen vuur beskoarming en vrieheaid. In t 14e joarhoonderd köm t oonder Dortmund bie de t Haanze-verboond. De belangriekste inkomstn kömn oet skeepsbouw en haandel.

Töt in t 18de joarhoonderd wör Dorstn regelmoatig beleagerd. In 1816 wör Dorstn Pruusies. Pas noa de industriële revolusie was t edoan met de beleageringn. De stad verdeenn t meeste geeld met iezergeetn, spinnerieje en weawerieje en mienbouw. Vuural steenkool wör dr oet de earde haald.

Tiedens de Tweedn Wearldoorlog wör ongevear 80% van de oolde stad Dorstn platbombardeerd. Bie Dorstn warn een woarkkaamp van de SS en n kriegsgevangenkaamp OP 29 meart 1945 marsjeerdn Amerikaanse soldoatn Dorstn in.

Kultuur en zeensweardigheedn

De oolde stad Dorstn har völle vakwoarkhuze. De meeste doarvan wördn, saamn met völle aandere historiese gebouwn, kapot bombardeerd in n Tweedn Wearldoorlog.

Noa n oorlog is dr n Jöds Museum op ericht. Doarin wörd de geskiedenisse van de Westfaalse Jödn oet estald. t Wör in 1992 opend en in 2001 oet ebouwd.

t Heemkeundig Museum van Heimatverein Lembeck is oonderbracht op de böawenste verdeping van Slot Lembekke en stalt opgreawingn en spoers van handwoark, boernleawn en skeepsbouw oet.

Doarnöast is dr nog de oolde Tushoesmölle in Dorstn-Deutn. Bie disse oolde watermölle oet 1615 is n kleain museum in ericht. t Is de ennigste nog dreeiende watermölle van Noordrein-Westfaaln en was nog töt 1970 in vast gebroek.