Romeinse Riek
Et Romeinse Riek (Latien: Imperium Romanum) was een staot die ontston rond et beginne van de jaortelling en uutaenlik in 395 weer uutmekeervul. Et riek strekte him uut rond de Middellaanse Zee en omvatte ok West-Europa behalven Ierlaand en Skandinavië. Et was de opvolger van de Romeinse Rippebliek en had as zetel van de macht Rome.
Et aende van et Romeinse Riek was lichtkaans op 4 september 476 doe et West-Romeinse Riek in Germaanse hanen vul. Dit staandpunt negeert liekewel et vortbestaon van et Oost-Romeinse Riek, dat now ok wel bekend staot as et Byzantiense Riek, et behul Romeinse juridische en kulturele tredisies binnen een dudelik Grieks-orthodoxe vorm veur een periode van zoe'n duzend jaor totdat et in hanen vul van et Ottomaanse Riek op 29 meie 1453.
Veroveringskaorte Romeinse Riek
[bewark | bronkode bewarken]Op de kaorte rechts is dudelik te zien hoe et Romeinse Riek uutgruuide tot et grootste riek in de ooldhied. De eerste grote uutbreiding vun plak in 133 v. Kr. mit de inlieving van Pergamon as de provincia Asia in et Imperium Romanum, tegere mit de tiedens de Punische Oorlogen veroverde provinciae Sicilia, Sardinia en Hispania (rood). Tegen 44 v. Kr maekte hiel Gallia tegere mit grote dielen van Klein-Azië en Noord-Afrika diel uut van et gruuiende Imperium Romanum (oranje). Doe Augustus in 14 n. Kr. zien laeste aosem uutblaost, het et riek zowel in et noorden (Germania en Pannonia) as in et zuden (Alexandria en Aegyptus) en et oosten (Galatia) (geel). In 117 kwam d'r onder Traianus een laeste uutbreiding naor et oosten mit Armenia en Mesopotamia as tiedelijke bezittings, ok inkelde kleinere uutbreidings in et noorden (greun). Staorigan zal dit reusachtige riek ofbrokkelen, totdat allienig et Byzantiense Riek overbleef as laeste arfgenaem van et ins zo machtige Romeinse Riek. Ok dit riek zol uutaenlik doemd wezen onder te gaon.