Westerkertier
t Westerkertier is n laandstreek en gemeente ien de provìnzie Grunnen. t Gebied wordt begrensd deur de Laauwers (tevens de grens mit Frieslaand), t Drint, t Rietdiep en de Stad Grunnen.
De grootste loegen ien t Westerkertier binnen De Leek, Zuudhörn en Gruupskerk. De Leek wordt ien t algemeen zenn as de heufdploats van t Westerkertier.
Geschiednis
[bewark | bronkode bewarken]t Westerkerier dankt zien noam aan zien liggeng as westeliekste van de drie originele Ommelanden. Zölf bestond t uut vier onderkertiern:
Tegenswoordeg omvat t kertier t grondgebied van de gemeenten De Leek, Moarum, Zuudhörn, Grodegast en n paart van Winzum (vermoalege gemeente Ezinge).
Tot loat ien de vörrelieke middeleeuwen waren de bovenstoande kertiern onoafhankelieke Ommelanden en waren zee elk op heurzölf lid van de Ommelaander unie. Homsterlaand en Middag waren doe soamenvoegd tot Middag-Homsterlaand.
Laandskop
[bewark | bronkode bewarken]Laandskoppeliek is t Westerkertier te verdelen in n noordeliek paart, n old kwelderlaandskop mit wierdedörpen (Ezinge, Ollehoof, Nijhoof) en n zudeliek coulizzenlaandskop, dat zok kenmaarkt deur holtwallen. Dit, op zaandgrond en ontgonnen hoogklain legen paart, liekt slim op de aangrenzende Friese Wolden. Hier leggen de lintdörpen Moarum en Grodegast die de olle zaandroggen volgen.
Mit noam t noordelieke deel is een van de oldste kultuurlaandskoppen van West-Europa. Tot 1100 noa Kristus toe har t zeewoater vrij spel tot Moarum toe. De olle eilanden Middag en Homsterlaand binnen veurdroagen veur de liest van wereld aarfgoud van de UNESCO. Rond 800 noa Kristus was t zölfs een van de dichtstbevolkte gebieden van Nederlaand. t Laand is over n laange periode van de zee gewonnen deur de wierdenbewoner, monneken van t klooster Auwerd, de femilie Teenstra (Ruugezaand) en de zielvesten.
Toal
[bewark | bronkode bewarken]Ien t Westerkertaaier wordt t miest Westerkertaaiers proat, n dialekt van t Grunnegers. Ien de driehoek Moarum, De Wilp en De Penne wordt nog as enige stee ien Grunnen Fries proat.
Zielvest
[bewark | bronkode bewarken]Westerkertier is ook de noam van t vermoalege zielvest, dat grotendeels overeenkomt mit de streek. Dizzent is in 1995 opgoan in Noorderzielvest.
Schreven ien t Westerkertiers |
Grunneger Ommelanden | |
---|---|
Hunzego • Fivelgo • Westerkertier • Gerecht • Oldambt • Reiderlaand • Westerwoolde |