Turks

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy

Türksk (Türkçe) is ne türkske språke en officiele språke van Türkye. Et türksk is ouk eyne van de officiele språken van Cyprus en enkele gemeynden van Noordmacedonie. Buten Türkye wördt de språke espröäken döär türkske minderheiden in landen van de Balkan en de Kaukasus sou as Irak, Grekenland, Bulgarye, Kosovo, Bosnie en Herzegovina, Syrie, Rumenie, Moldavie en Azerbeidzjan. Türksk wördt ouk espröäken döär seyr vöäle immigranten in andere landen, sou as Neaderland, Belgie en Düütskland. Et is ne agglutinerende språke med klinkerharmony. Seyr våke wordt et Türksk as vöärbeyld enöömd as lüde et hebbet oaver agglutinerende språken. Döär afstammelingen van Türkske emigranten (van et Ottomaanske Ryk) in et Midden-Ousten, de Turkmenen in Irak, Iran en Syrie, wördet Türkske dialekten espröäken.

Et Türksk maakt deyl uut van de family van Türkske språken, dee ouk espröäken wördet in en grout deyl van Centraal-Asie, en dee ne sou groute underlinge verwantskap hebbet, dat sy gröytendeyls underling verstånbår bünt. De Türkske språken wördet up höär böärte ereakened töt de altaiske språken, dee höygerup såmenkomen sülden med de uraalske språken. Dit låtste is neet unumstreden, mår wördt verdeydigd döär sommige akademici, sou as in de jåren 1930 döär de oustenrykske språkkündige Hermann Kvergić.

De öldste eskreaven brunnen in ne türkske språke bünt runeninskriptys uut de 8. eywe.

Et Türksk wördt eskreaven med et - wat anepasde - latynske alfabet. So bünt under anderen de letters x, q en w neet upenoamen in et alfabet, terwyl der wal andere, ekstra letters bünt toevoogd, sou as ç, ğ, ı, ö, ş en ü. Med syn anpassingen nomet lüde dit et Türk alfabesi (Türksk alfabet). Dit wear in 1928 vanweagen de kemalistiske hervörmingen in Türkye inevoord. Töt dan wear et, ouk wat anepasde, arabiske alfabet ebruked. In dat alfabet eskreaven nomet lüde de språke meystal osmaansk (türksk: Osmanlıca).

Skounwal et eigenlik desölvde språke betreft, gåt de verskillen tüsken et hedendågske türksk en et osmaansk wyder as alleane et skrivt. Et osmaansk is namelik anevuld med seyr vöäle arabiske en persiske leynwöörden en döär språksüvering hebbet lüde dee invlood in et hedendågske türksk flink terüggebracht. Hyrdöär is der en grout verskil in wöördenskat ontstån. Terwyl et osmaansk as elitespråke van de edelen, de geystelikheid en de ryken vöär et volk onverstånbår was, wear het puristiske Öztürkçe, dat as reakty in updracht van Kemal Atatürk wear untwörpen, ouk döär mår weinigen begreapen. Nå en antal seyr kontroversiele språkhervormingen, dee neet selden epård gingen med ne (gewelddådige) regimewisseling, is de hüdige türkske skrivtspråke untstån, dee heyl redelik by de spreakspråke anslut.

Dit artikel is eskreaven in et achterhooksk.