Azerbaidjan

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
(döärstüürd vanaf "Azerbeidzjan")
Azərbaycan Respublikası
Azerbaidjaanske Republik
Vlagge van Azerbaidjan
Vlagge van Azerbaidjan
Woapn van Azerbaidjan
Woapn van Azerbaidjan
Kaarte van Azerbaidjan
Kaarte van Azerbaidjan
Informasie
Sproaken azerbaidjaansk
Heufdstad Baku
Laand en inwonners
Oppervlakte
- Water
86.600 km²
0,6%
Inwonners
- Dichtheid
9.590.159
110,7 inw./km²
Koordinaten 40° 6′ N, 47° 19′ O

Koördinaoten: 40° N, 47° O

Oaverig
Munteenheid manat (AZN)
Tiedzone +4 (summers +5)
Web | Kode | Tel. .az | AZE | 994

Azerbaidjan (in et azerbaidjaansk: Azərbaycan, officieel de Republik Azerbaidjan (Azərbaycan Respublikası), is et grötste land van de Kaukasus, med de meyste inwonners. Et ligt op de grense van Ousteuropa en Süüdwestasie. Et ligt in et ousten an de Kaspiske Sey, an Iran in et süden, Armenie in et westen, Georgie in et noordwesten en an Rusland in et noorden. Et azerbaidjaanske uutslöttene deyl Nachitsjevan ligt an Iran in et süüd- en süüdwesten, an Türkie in et westen en an Armenie in et noorden. Wyders höyret der noch verskeidene eilanden in de Kaspiske Sey by Azerbaidjan.

Azerbaidjan had in 2013 9.590.159 inwonners. De höyvdstad is Baku. Azerbaidjan is et ennigste türksspråkige land wat vöär et grötste deyl in Europa ligt.

De Demokratiske Republik Azerbaidjan was et eyrste land in de islamitiske wearld dee karke en ståt uut mekaar höld.[1] Et wör uperichted in 1918 mär in 1920 inenömmen döär de Sovjetuny.[2][3] Nå den val van et kommunisme in 1991 was Azerbaidjan unafhangelik. Rap dårup köm der oorlog in Nagorno-Karabach. Azerbaidjan verlöär Nagorno-Karabach (med höyvdsakelik armeniers), de ümliggende strekke, en de strekken Karki, Yukhary Askipara, Barxudarlı en Sofulu. Nagorno-Karabach is officieel noch altyd nen neet-erkenden ståt en wördt internationaal noch altyd eseen as een feitelik deyl van Azerbaidjan.[4]

Van 12 töt en med 28 juni 2015 wördden de eyrste Europeeske Spöllen eholden in Azerbaidjan.

Name[bewark | bronkode bewarken]

Den name Azerbaidjan bedüüdt Land van vüür, vanweage de steades wår as der gas uut de rotsen löp en mangs in brand vlög. Disse natuurfakkels brandet al verskeidene eywen.

Land[bewark | bronkode bewarken]

Et azerbaidjaanske landskop in et Khinalugdal

Van de dree kaukasusrepubliken is Azerbaidjan et vlakst. Azerbaidjan ligt up dree bargkettens: den Grouten Kaukasus, den Kleinen Kaukasus en de Talysj-bargen.

Et land hevt 8359 rivyren. Mär de meysten sint neet länger as 25 km. Den höygsten barg is de Bazardüzü med 4466 meter. De bekendste rivyren van Azerbaidjan sint de Kura en de Aras.

Weader[bewark | bronkode bewarken]

Azerbaidjan hevt een slim uuteynloupend klimaat. Up de bargwanden is et subtropisk. Mär et kan der ouk slim kold worden. Et heytste ooit emetten was der 46 °C en et köldste -33 °C.

Volk[bewark | bronkode bewarken]

Der wont 9.590.159 lüde in Azerbaidjan. Et zint vöäral azerbaidjanen, mär ouk armeniers, lezgiers en russen.

Gelöyv[bewark | bronkode bewarken]

93% van de inwonners is muslim. Wyders sint der noch een antal christenen. Et gevt ouk een antal zoroastristen.

Språke[bewark | bronkode bewarken]

De höyvdspråke is azerbaidjaansk, wat höyrt by de türkske språken. Et likt völle up et türksk, kasjkai en türkmeensk. Wyders gevt et der noch 13 andere språken.

Ekonomy[bewark | bronkode bewarken]

Azerbaidjan haalt vöäral centen uut ölly en gas. Wyders sittet der völle eadele grundstoffen in den boadem: gold, silver, yser, kopper, titaan, chroom, mangaan, kobalt en molybdeen.

Buren[bewark | bronkode bewarken]

Buren doot subtropiske gewasken verbouwen. Up de sünnige höävels wealt wyndruven ouk best groien. Wyders doot se med gewasken as grån, aerpel, sükerbeten, katoon en tabak. De azerbaidjaanske viskerye döt vöäral visken up stöär en belugastöär.

Turisme[bewark | bronkode bewarken]

Töt an de tachttiger jåren van et 20. jårhunderd kömmen der årdig wat turisten nå Azerbaidjan. Döär den oorlog üm Nagorno-Karabach köm dat sowat vulleadig stille te liggen. De azerbaidjaanske regering wil van Azerbaidjan weader ne turistenplekke maken vöär lüde med centen. De meyste turisten kommet vöär de groute stråte en olde stad van Baku, et Khan-paleis in Şəki, de vüürtempels up et skyreiland Abserion, et Nationaalpark Shirvan en de gröne bargen in et noorden. Et sint vöäral russen, türken, iraniers en indiers dee as nå Azerbaidjan kommet.

Wellen[bewark | bronkode bewarken]

Bronnen / wellen:
  1. Kazemzadeh, Firuz. The Struggle for Transcaucasia: 1917-1921. The New York Philosophical Library, 1951. blzs. 124, 222, 229, 269–270
  2. Tadeusz Swietochowski. Russia and Azerbaijan: A Borderland in Transition. Columbia University Press, 1995. ISBN 978-0-231-07068-3, 978978-0-231-07068-3, blz.69.
  3. Reinhard Schulze. A Modern History of the Islamic World. I.B.Tauris, 2000. ISBN 978-1-86064-822-9, 9781860648229.
  4. Un.org. Резолюция СБ ООН № 822 от 30 апреля 1993 года. Bekekken: 4 januåri 2011.