Terrorisme

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy

Terrorisme is kort zegd bangmakerieje. Breed zegd is et et proberen um leu zo bang te maken dat ze veur ne bepoalde zaak kiezet. Meestal gebeurt dit met geweald. Et woard terrorist (denne wat den doad dut) is ne meaning; meesttieds veendt dee wat nen terroristiesen doad doot zikzelf gin terrorist.

Terroristen wilt met terrorisme nen bodskop oaverbrengen op een publiek. Hierbie bint symbolen onmeundig belangriek. Met beelden probeert ze zikzelf een gezichte te gewen en beduding en belangriekhead an öar haandelen en doelkeuzes.

Et gef terrorisme veur een geleuf, veur een politiek inzicht, revolusie, en terrorisme van regearingen.

Naamherkomst[bewark | bronkode bewarken]

Groepmoord in den Vendée-oorlog, tiedens et Terreurbesteur in Fraankriek, 1793

"Terrorisme" is een Fraansk woard,[1] wat oorsproonkelik allene duudden op stoatsterrorisme zo as de Fraanske regearing dat pleegden tusken 1793 en 1794. Et Fraanske woard keump weer oet et Latien terrere, wat "ofskrikken" beduudt. De terror cimbricus was ne tied van paniek in Rome, toon as kriegers van de Cimbri-stamme op de stad ankömmen in 105 vK. De Jakobienen haalden dit an toon as ze et Skrikbeweend invoorden bie de Fraanske Revolusie. Toon as de Jakobienen de macht verlöaren, wör et woard Terrorist nen skealdnaam. Terrorisme beduudden dus eerst op regearingshaandelen, mer rechtevoort verwis et veural noar et op zonne wieze dood doon van onskooldige leu veur politiek gewin, dat et groten mediaandacht krig. In disse beduding geet et weerum noar Sergei Netsjajev, den as zikzelf nen "terrorist" neumden.[2] Netsjajev groondden de Russiese terroristengroep Народная расправа (Narodnaja Rasprava, "Volksvergealding") in 1869.[3]

In november 2004 skreef nen sekretoaris-genneraal van de VN at terrorisme ne doad is woarbie "börgers of neet-soldoaten dood doan of slim verminkt wordt, met as doel een volk te intimideren of ne regearing of internasjonale organisasie te dwingen iets te oondernemmen of juust te loaten.[4]

Readenen veur terroristen[bewark | bronkode bewarken]

Mangs valt terroristen 'oawerleupers' an. Leu dee as samenwarkt met nen stoat. Hiermet wilt ze de hearskoppieje van nen stoat terugge brengen. Disse wieze wör broekt in Ierlaand, Kenia, Algerieje en Syprus toon as dee veur ofsplitsing vöchten.

Wat terroristen valt symboliese doelwitten met een hoog anzeen an, um ne tegenbeweaging van nen stoat te kriegen, zodat et volk verdeeld wörd. Dit is wat Al-Qaeda deud met öaren anval in de Verenigde Stoaten in september 2001. Met dit soort anvallen wilt ze ook internasjonalen andacht kriegen veur zaken dee as aanders neet opmarkt wordt, zo as de Palestiense vleegtuugkapingen in 1970 of de Zuud-Molukse treinkaping in Nederlaand in 1975.

Volgens Abrahm kiest terroristiese groepen neet aait veur terrorisme umdat dat zo good warkt.[5] Individuele terroristen liekt et mear te doon oet lust noar erkenning van öare groepsgenoten as veur de politieke of strategiese doelen, dee as vake skimmig of neet good ofbakend bliewt. Wiedters gef et volgens Michael Mousseau verbaanden tusken et soort ekonomie in een laand en terroristies gedachtengood.[6]

Wat terroristen, zo as Tomthy McVeigh, wilt wraak tegen ne regearing.

Massamedia[bewark | bronkode bewarken]

La Terroriste, een plakkoat oet 1910 met doarop ne vrouwelike anhanger van de Vechtgroep van de Poolse Sosjalistiese Partieje smit ne bomme noar nen auto van een Russies hearskop.

Andacht in de massamedia kan een heuwddool wean veur terroristen. Ze wilt hiermet andacht veur zaken dee aanders neet in et niejs komt. Wat leu vindt dit oetbuiting van de media.[7]

Met et internet is der een niej kanaal kömmen woarop as groepen öare berichten verspreaden köant. Hierum bint der een antal moatregelen veur en tegen de groeperingen opzet. De Verenigde Nasies hef zin egene moatregel tegen terrorisme opzet.[8]

Massamedia zal mangs groepen dee zik bezig hooldt met terrorisme bewust vortloaten oet et niejs, um wiedter terrorisme tegen te goan. Dit kan disse groepen der too anzetten um slimmere terroristiese doaden te plegen um toch andacht te kriegen. James F. Pastor skreef at terroristen en de media op ne krange wieze van mekaar profiteert.[9]

Haandelwieze[bewark | bronkode bewarken]

Terrorisme ne vörm van eenziedige oorlogvoring. Et keump vaker veur woar as gewone oorlogsvoring niks oet zol halen, umdat der te weanig mankracht veur is. De anleading veur terroristiese haandelingen is vake onvreade oaver een grootskeepse, neet-oplöste politieke stried. Et soort stried kan slim verskeaden wean. Vanoet et verleden gef et de volgende veurbeelde:

  • Ofsplitsing van een stukke laand um nen niejen stoat te vörmen of bie nen aanderen stoat te goan
  • Heerskoppieje oawer een stukke laand of groondstoffen veur een bepoald volk
  • Umsmieten van nen bepoalden regearingsvörm
  • Ekonomiese oetbuiting van een volk
  • Opstaand tegen ne laandsregearing of een bezettend leager
  • Geleufsfanatisme

Terroristiese angrepen wordt zodöanig opzet dat ze zovöl meugelik angst en andacht antrekt, vake met bommen of vergiftiging.[10] De angst besteet at terroristen massavernietigingswoapens kriegt. Terroristen bereadt öare angrepen aait good veur. Ze köant ook deelnemmers opleaden, spionnen infiltreren en geld ophalen van anhangers, deur drugs- of woapenhaandel of aandere kriminele haandelingen. Ze broekt vake moderne technieken um öare gedachten te verspreaiden en te kommuniseren. Umdat zekerheadsdeenste dit good volgen köant, kiest ze mangs juust veur oolde technieken, zo as koeriers of postdoewen.

Verwiezingen[bewark | bronkode bewarken]

  1. Woorden-boek.nl. "Terrorisme". Bekekken op 22-12-2015.
  2. Crenshaw, Martha, Terrorism in Context, p. 77.
  3. ed. Kathleen R. Arnold. "Anti-Immigration in the United States: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO, LLC, 2011, vol. II. ISBN 978-0-313-37521-7. p. 461
  4. United Nations. UN Reform. 21 meart 2005. Bekekken op 11 juli 2008.
  5. Abrahms, Max. What Terrorists Really Want: Terrorist Motives and Counterterrorism Strategy. International Security, vol 32 , is 4. p 86 - 89. MIT Press. Cambridge, MA. Meart 2008. (PDF). Bekekken op 4 november 2008.
  6. Mousseau Michael Market Civilization and its Clash with Terror. International Security. 2002, vol 27, is 3.
  7. The Media and Terrorism: A Reassessment Paul Wilkinson. Terrorism and Political Violence, Vol. 9, No. 2 (Zommer 1997), p. 51–64 . Oetgewen deur Frank Cass, London.
  8. Security Council Counter-Terrorism Committee. Bekekken op 17 juni 2009.
  9. Pastor, James F. Terrorism & Public Safety Policing: Implications of the Obama Presidency. Taylor & Francis, New York, NY. (2009) ISBN 978-1-4398-1580-9.
  10. Hofman, Bruce. The Locic of suicid Terrorism. The Atlantic Monthly. Vol 291, is 5. p 40 - 47. Juni 2003. Bekekken op 22 desember 2015.