Kopzeerte

WIKIPEDIA kan der nit vöär instån dat de inhold van artikels kloppet.
As jy wat mankeret, kün jy et beste eaven by een dokter angån.

Kopzeerte is n geveul van zeerte in de kop. Iederene hef wel es last van kopzeerte, mer as t langer duurt kan t oek n symptoom ween veur meer of minder arnstige ziektes. As n kopzeerte niet deur aandere dingen kan koemen, mut der medies onderzeuk edaon wörden. In Nederlaand is t volksziekte nummer ene.

Kopzeerte zit niet in de harsens. De zeningen rond de harsens wörden bie n kopzeerte te veule eprikkeld. Soms verwiejen de bloedvatten in t harsenvlieze zich. Oek kunnen de zeninguuteinden verschillende stofjes aofgeven, die n steriele ontstekingsreaksie op gang brengen. Dit is n ontsteking zonder bakteriën of virussen. Dit leit tot t ophopen van vocht en nog meer uutscheiding van disse stofjes, die de kopzeerte argerder maken.

Oorzaken

De meeste soorten kopzeerte vallen onder 'spanningskopzeerte', waorvan de oorzaak niet goed begrepen wördt. Der is gien dujelike lichamelike oorzaak.

Kopzeerte kan daornaost veroorzaakt wörden deur:

Ziekte - zo as griep, migraine en bieholteontsteking, hoge bloeddrok, vergiftiging
oogklachten
Ingespannen kieken bie min locht
Langdurige inspanningen
Niet genog slaap
Trauma an de kop
Alkoholmisbruuk, de zogenaamde 'kater'
Botse temperatuurdaoling (ieskopzeerte)

Behaandeling

Kopzeerte as symptoom kan verhölpen wörden deur:

Genog te slapen
Genog te eten en drinken
Genog lichaamsbewegige en frisse lucht
Niet te veule alkohol en kofjes drinken

Medisienen

Der bin n antal medisienen um kopzeerte tegen te gaon. De bekendste bin:

Bie t gebruuk van medisienen tegen kopzeerte mu'j je waoren veur medisienaofhankelike kopzeerte. Bie disse vorm van kopzeerte is der n verslaving op-etrejen of bi'j gewoon ewend eraakt an t medisien. Hierdeur vermindert t medisien de kopzeerte niet meer, mer wördt de kopzeerte argerder as t medisien niet in-eneumen wördt. t Ontwennen van medisienaofhankelike kopzeerte kan n langdurig en pienlik proses ween. In tegenstelling tot wat veule luui denken, kan t oek veurkoemen a'j n lange tied of te veule parasetamol of aspirine innemen.

Meugelike alarmsymptomen

a'j boven de vuuftig jaor bin en veur t eerst kopzeerte kriegen
n eerste migraineanval boven t veertigste jaor
kopzeerte bie pasiënten jonger as 6 jaor
ouwer volk mit plaotselike oppervlakkige kopzeerte an de slapen
zwangeren mit n veur hulen onbekende kopzeerte
meer last van kopzeerte nao n ongeval
hevige kopzeerte bie iezelig hoge bloeddrok
bots naore kopzeerte kriegen
kopzeerte mit koortse en der minder mit de kop bie ween
kopzeerte en zeerte in de nekke bie t bugen van de kop
kopzeerte mit funksiestoornissen van zeningstelsel (kracht in de narms en benen, sprake en der minder mit de kop bie ween)
smarnens spiejen, spiejen niet samenhangend mit kopzeerte
kopzeerte mit veraandering van de persoonlikheid
kopzeerte mit achteruutgang van prestasie op schoele
migraine mit aura* de heeltied an de zelfde kaante

Bie disse gevallen wördt der an-eraojen naor n dokter te gaon.

Nedersaksies

[disse mal bewarken]

Achterhooks:
- heufdpiene
- heufdzeerte
- koppiene
Drèents:
- heufdpien(e)
- heufdzeert(e)
- koppiene
- kopzeert(e)
- kopzèer
Grunnegs:
- kopzeer(d)e
- heufdpien(e)
Sallaands:
- kopzeerte
- koppiene
- heufdpiene, eufdpiene
Stellingwarfs:
- heufdpiene
- heufdzeerte
- koppiene

Tweants:
- koppiene
- heufdpiene
- kopzeert(e)
- heufdzeerte
- n zear heufd, nen zearn kop, ~ dak, ~ harsens
- "n kop/t heuwd denst dr mie op/an"
Urkers:
Veluws:
- kopzeert(e)
- koppien(e)
- heufdpien(e)
- heufpien(e)
- euf(d)piene (Attem)
- heuf(d)zeerte (Epe*)
- pien in de kop (Une, Garder)
- piene in t heuf(d) (Apeldoorne)
- zeert in m'n kop (Putten)
- zeert in m'n hoofd (Bunsjoten)
- pien in m'n harses (Barreveld (darp))
- piene in de harsens (Emst)
- piene in de härsens (Vaossen)
- piene in t dak (Apeldoorne)

Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Nunspeet, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.