Mid-Afrikaanse Reppubliek
| Ködörösêse tî Bêafrîka Mid-Afrikaanse Reppubliek | ||
 |
 | |
 Kaarte van Mid-Afrikaanse Reppubliek
| ||
| Informasie | ||
| Sproaken | Sango Afrikaans Fraansk | |
| Heufdstad | Bangui | |
| Regeringsvörm | Republiek | |
| Laand en inwonners | ||
| Oppervlakte - Water |
622.984 km² 0% | |
| Inwonners - Dichtheid |
4.709.000 7,1 inw./km² | |
| Koordinaten | 4° 22′ N, 18° 35′ O
| |
| Oaverig | ||
| Volksleed | E Zingo La Renaissance De Renaissance | |
| Munteenheid | Mid-Afrikaanse CFA frank (XAF)
| |
| Tiedzone | WAT +1 | |
| Web | Kode | Tel. | .Cf | CF | 236 | |
De Mid-Afrikaanse Republiek (MAR), in et Sango Ködörösêse tî Bêafrîka, in et Fraansk République centraficaine of Centrafrique, is een laand in Midden-Afrika. Et ligt volledig inslötten tusken aandere laanden: Tsjaad in et noorden, Soedan in et noordoosten, Zuud-Soedan in et zuudoosten en de Demokratiese Republiek van de Kongo en de Republiek van de Kongo in et zuden en Kameroen in et westen. De MAR beslöt ne vlakte van 620.000 km². In 2014 wonden der ongevear 4,7 miljoen leu. De heuwdstad en grötste stad is Bangui.
Et grötste deel van et laand besteet oet savanne, mer et laand hef ook een deel sahel-weuste in et noorden en een reagenwoold op den eawenaar an. Twee doarde deel van de MAR lig in et streumgebeed van de Oebangirivier (den as in den Kongorivier oetkeump). De aandere doarde van et laand lig in et streumgebeed van de Chari-rivier, den as oetkeump in et Tsjaadmear.
Der wont al doezende joaren leu op de stea wat rechtevoort de Mid-Afrikaanse Reppubliek is. De hudige greanzen wörden vaste legd duur Fraankriek, det et laand koloniseerden an et eande van et 19de joarhoonderd. Noa at et onofhaankelik wör in 1960, wör de MAR regeard duur ne riege alleenhearsers. In de negentiger joaren reupen de inwonners um demokrasie, woernoa as in 1993 de eerste demokratiese verkiezingen eheulden wörden. Doarbie wör Ange-Félix Patassé presideant. Mer den wör vervöngen duur Genneraal François Bozizé in den zinnen stoatsgreep van 2003. Doarnoa breuk der in 2004 nen bosoorlog oet. Ondaanks een vreadesverboond in 2007 en 2011 wör der vanof december 2012 steelselmoatig volker- en geleufsmoorden tegen Moslims epleegd. Tusken 2013 en 2014 sleugen völle volker op de vlucht.
De MAR hef fleenke mineraalvuurroaden en aandere groondstoffen zo as uranium, öllie, goold, diamaanten, kobalt, hoolt en waterkracht en grote stukken gode groond vuur laandbouw. Toch steet et laand in de top 10 van oarmste laanden van de wearld. In 2014 har et laand volgens de Meanskelike Oontwikkelings Index (MOI), de een noa leegste meanskelike oontwikkeling, as 187ste van de 188 laanden.
Laand
[bewark | bronkode bewarken]
De Mid-Afrikaanse Reppubliek ligt in eslötten tusken aandere laanden, in et binnenlaand van et Afrikaanse wearlddeel. Et hef greanzen met Kameroen, Tsjaad, Soedan, Zuud-Soedan, de Demokratiese Republiek van de Kongo en de Republiek van de Kongo. Et ligt tusken 2° en 11° noorderleankte en 14° en 28° oosterleankte.
Et grötste deel van et laand is vlakke of glooiende savanne, op ongevear 500 meter boawen den zeespegel. Et meeste van de noordelike helfte lig in de ekoregio Oost-Soedanese savanne van et Wearldnatuurfoonds. Behaalve de Fertitheuwels in et noordoosten, gef et in et zuudwesten een antal verspreaide heuwels. In et noordwesten ligt et Yade-Massief, ne granietene boargkettene van 1143 meter hoge.
Met 622.941 km² is de MAR et 45ste grötste laand van de wearld. Et is ongevear zo groot as Oekraïne.
De zudelike greanze wörd vuur een groot deel evörmd duur toostreumkes vuur de Kongorivier: de Mbomourivier in et oosten keump samen met de Oewelerivier en vörmet de Oebangirivier. De Sangharivier löp duur et westelike deel van et laand, terwiel as de oostergreanze an de Niel lig.
Ongevear 8% van et laand steet vol met bos, woervan et dikste in et zuden steet. De woolden zeent froai divers, met zakelik belangrieke soorten as Ajoes-, Sapelli- en Sipo-hoolt.[1] Et woold wörd met ongevear 0,4% in et joar ekapt. Illegalen hooltkap is an de orde van de dag.[2]
In 2008 was de Mid-Afrikaanse Reppubliek et laand met et minste streuilecht.[3]
In de MAR lig et middelpeunt van et de Magnetiese Ofwieking van Bangui ene van de grötste magnetiese ofwiekingen van de wearld.[4]
- ↑ "Sold Down the River (English)". forestsmonitor.org.
- ↑ CARPE - The Forests of the Congo Basin: State of the Forest 2006. (PDF) Bekekken op 13 July 2007.
- ↑ National Geographic Magazine, November 2008
- ↑ L. A. G. Antoine, W. U. Reimold en A. Tessema. "The Bangui Magnetic Anomaly Revisited". Proceedings 62nd Annual Meteoritical Society Meeting. Lunar and Planetary Institute, Houston. (PDF). Bekekken op 23 juni 2014.