Riepse

n Riepse (oek wel: rupse of ripse) is de larve van n vlinder. Nao n bepaolde periode koemen de riepsen uut t ei. De duur van disse periode hank veural aof van de temperatuur. Wele vlindereiers bin arg geveulig veur vochtigheid. De beste temperatuur is n graod of twintig, as de temperatuur leger wörden, dan duurt t langer veurdat de eitjes uutkoemen.

Riepsen hebben n karaktistieke bouw die'j niet zo gauw in t wiere haolen mit larven van aandere insektenorden, wel kunnen larven uut de familie van de vliesvleugeligen (Hymenoptera) der wat op lieken, mer je kunnen ze nog altied herkennen an de anwezigheid van veurpoten op elk borststuksegment, t ontbreken van haken an de veurpoten (die hebben riepsen wel), n dudelik enkelvoudig oge op de kop, en t ontbreken van n ummedreid Y-vormig sutuur op zien veurkop.

De greui

Riepsen greuien iewig vlogge, ze eten vake oek alderbarstens veule blaojen en bloemen van de weerdplaante. n Riepse is allinnig mer bezig mit eten of mit eten zeuken. Binnen twee of dree weken wörden sommige soorten twintig keer zo lang, 2000 tot 3000 keer zo zwaor en de kop wörden zes keer zo breed. Zelfs t meest elastieske vel kan zo'n enorme greui niet an. Daorumme vervelt de riepse n antal keer in zien ontwikkeling. De ouwe krappe huud wörden aofestroopt en vervöngen deur n niej en rumer vel. De greuiperiode tussen twee vervellingen in wörden n stadium eneumd. Meestentieds bin der vuuf of ze stadiums. Veur n vlogge greui hef t beesjen n bulte eten neudig. Dat begint vake al bie de eierschaole. Bie wele soorten is t heel belangriek veur de riepse um de eierschaole op te eten, aanders overleven ze t niet. Riepsen bin veurnamelik plaanteneters, mer je hebben der oek insekteneters tussen zitten.

Soorten en maoten

Riepsen he'j in verschillende vormen, maoten en kleuren. Je hebben de hele kleine riepsen, mer je hebben der oek bie zitten die wel n sentimeter of tiene wörden. t Liefjen van de riepse besteet uut dartien segmenten. t Borststuk (de thorax) wörden deur dree segmenten evormp. Elk borststuksegment hef n paor poten. De aandere segmenten vormen t achterlief (de abdomen). De poten van de achterliefsegmenten zitten meestentieds op t darde en t zesde segment.

De kleuren van n riepse bin meestentieds greun of bruun, mer veule soorten hebben juust felle kleuren um aof te schrikken of um an te geven dat ze giftig bin. De meeste soorten hebben haortjes, oek al is dit lange niet altied te zien. Disse haortjes greuien vake op de zelfde plekke, dus is dit n goed herkenningspunt um te zien van hokken vlinder de riepse is. Sommige riepsen lieken wel op n punker vanwegen de aofstekende haoren die in riejen, kammen of punten staon. Bie n koppel soorten bin de haortjes irriterend bie t inaojemen dervan, zo as bieveurbield de ekenprosessieriepse. Oek stekels koemen veur, mit verharde haorachtige stekels of mit zachte (nep)stekels.

Gevaorlik leven

Riepsen hebben n gevaorlik leven. n Riepse hef aordig wat viejaanden, liekas voegels, muzen, reptielen, en amfibieën, aandere insekten en soms vreten ze mekaar op. Wele soorten hebben n verdejiging tegen al die viejaanden. Ze hebben haortjes die braandwonden veroorzaken bie t anraken. Der bin oek soorten die n stank ontwikkelen kunnen liekas de zwaoluwstartvlinder. Oek bin der giftige soorten.

Riepsen leven heel verschillend. Partie soorten leven in nesten. Die nesten maken ze in plaanten en wörden as bescharming mit spinsel aofescharmp. Der bin oek riepen die in t waoter leven. n Riepse wörden uuteindelik n vlinder, mer der is dan nog niks te zien van de vleugels. As je n volwassen riepse in kleine partjes zol sniejen dan zo'j t begin van n vleugel zien.

Wanneer n riepse volgreuid is dan zeukt e n plekjen op um zien eigen te verpoppen.

Nedersaksies

Achterhooks: roepe
Drèents: roep(e)
Grunnegs:
- roep(e)
- ruup (Westerkertiers)
Sallaands: roepe
Tweants:
- rups
- roep(e) (mv. roepn)
Veluws:
- riepse, rupse of ripse (Nunspeet)
- rieps (Putten)

Uutgaonde verwiezingen

Commons: Riepse - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden.