Eeknprosessieroepe
De eeknprosessieroepe (Thaumetopoea processionea, ook wal es jökkeroepe neumd) is de roepe van n nachtuulken den't völle vuurkeump in België, mer seend 1990 ook in Neerlaand ne vaste stea hef.
Disse roepe hef gevöarlike höare dee't bie n meanske breanderige jökkerieje geewt. Um de zovölle tied he'j dr ne ploage van.
Nöast eeknbeume zitt ze ook gearne in baarkn- kastanje- en beuknbeume.
Eegnskopn
[bewark | bronkode bewarken]n Vleender het eeknprosessieroepnvleender. De larve is ne bladvretnde roepe dee't vuural völle in eeknbeume zit. De eikes komt in t vuurjoar oet, met at de eerste junge eeknblaadn an de beume komt. In Neerlaand en Vlaandern krie'j dr mangs zonnen hoop van det t ne ploage is. De roepe zit vuural an de zunnige zuudkaante van de eeknstämme. De eeknprosessieroepn zitt bie mekaar in nöste dee't bouwd zeent as n dicht spinsel van vervelde huudjes, braandhöare en mest.
Vuurkomn
[bewark | bronkode bewarken]
In Vlaandern is de jökkeroepe al joarn "in ebörgerd", vuural in de proveensies Antwaarpen en Limburg. Volgens de katalogus van Lempke köm de roepe van 1820 töt 1900 ook in Neerlaand völle vuur töt an de liene Ernem - Niejmeagn - Viaann - Dordrecht, met ne opmoarking dr bie van "in vrij grooten getale" en "talriek". t Is nit dudelik woerumme de roepe tusken 1900 en 1990 nit ezeen wör. In 2010 warn ze alwier zovear terugge det heel Neerlaand as wongebeed an eduudt wör. Ze wordt vuural ezeen tusken zommereekn in laann bie steadn en döarpe, oarfbeplaanting op kampings en laandgoodern met völle bos dr umhen.
In völle bosn wörd de roepe wal vake zeen, mer nooit echt as ploage, umdet dr n natuurlik eawnwicht is met zinne natuurlike vijanden (de prachtwaspe, sluipvlege en de grote popnreuwer (n soort loopkeverken).
Bie nacht goat de eeknprosessieroepn etn zeukn. Det doot ze tehope in lange riegn, wat wal wat weg hef van ne prosessie (optocht). Bie dag goat ze noar de nöste wierumme. Umdet ze leawt op eeknblaadn is nen kaalgevretnen eekn n teekn van det dr roepn in zitt. Dreuge weenters en dreuge, hete zommers hebt ze gearne. Doarin gediejt ze.
Braandhöare
[bewark | bronkode bewarken]
De braandhöare zeent n gevoar vuur de gezoondheaid van n meanske. Ze zeent 0,2 töt 0,3 millimeter laank. Elke roepe hef dr zo hoonderdoezenden töt wal nen miljoen van. t Zeent pielvörmige höare, dee't de roepe löslöt at he zik bedreigd veult. De höare komt makkelik op de hoed, in de oogne en in de lochtweagn. De ofwearstöffe dee't in de höare zitt, geewt dikke bultn met n breanderig geveul op de hoed, rode oogne en slimme jökkerieje. Meesttieds goat de klachten vanzelf wier, mer dr zeent pillekes en zälfkes vuur te kriegn bie n apotheek. Nit iederene is dr eawn geveulig vuur. In wat gevaln köant de höare ook spiejn, duuzeligheaid en koortsn metbrengn.
Um dr met te doon te kriegn hoo'j geheels nit bie in de buurte van de roepn te komn. De höarks zeent zo lecht det ze duur de weend met evoord wordt, en zo terechte köant komn om vuurbiegangers en leu dee't n dagken hen fietsen goat. De roepn kriegnt de höare tusken half mei en eind juni. As de roepn oet zeent ekömn bliewt vake de höare nog achter in de löage nöste, woernoa a'j dr töt wal twee joar later nog last van köant kriegn.
Ook deers, en vuural heunde köant slim last kriegn met de höare.
Leawnsloop
[bewark | bronkode bewarken]
De eikes begint april oet te komn, tegelieke met de eerste blaadkes van de weardplaante, n eekn. De roepn hebt dan nen oranjen kluur. Heanig an veraandert n kluur in n soort griesblaauw met lechte ziedkaantn. Noa de daarde vervelling kriegnt de roepn de doonkere braandhöare op de rugge. De roepn wordt meestal roond 3,5 cm laank.
De roepn vervelt zes of zeuwn moal vuur at ze n onopvalnd nachtuulke wordt. In september doot de vröwkes van de nachtuulkes wier eikes legn in de beumtöppe.
De natuurlike vijanden van de roepe zeent de prachtwaspe en de sluipvlege. Ook nen loopkever, de grote popnreuwer, is nen natuurliken vijand, mer den is al seend de joarn '50 in Neerlaand oet estörven.
Ploag en bestrieding
[bewark | bronkode bewarken]
In Vlaandern gung t met de eeknprosessieroepe seend t begin van de neegntiger joarn vuur gek en onwies. In 2007 hadn ze dr ne ploag, vuural in Belgies Limburg, duur t waarme vuurjoar. t Belgiese leager mos dr zelfs met helpn bestriedn.
In Neerlaand wör de roepe vuur t eerste zeen in 1991 in verskeaidene nöste langs ne weg bie Hilvarenbeek. De jökkeroepe spreaidn zik doarnoa rap oawer t zuudn van Neerlaand, töt an 1996. Doarnoa wör t rap meender, en völle leu meandn at t of elop was. t Joar doarop wör de jökkeroepe vuur t eerste zeen in noordeliker plaatsn; in 2010 al töt in Stad Grönningn.
A'j dr op tied bie zeent kö'j ne ploag vuurkomn. Det kan duur n bestriedingsmiddel in de beumtöppe te spöaitn. In 2004 deedn ze dit in Neerlaand as proof met Xentari WG. In dit spulleken zit ne bakterie: bacillus thuringiensis va. aizawai. Disse bakterie maakt eiwitkristaln in t daarmkanaal van de roepe. t Daarmkanaal geet hiermet an t ofbrekn, mer dan keump dr ne gifstof vrie, wat n daarmwaand antastet. n Uur noa opname van de bakterie skeaidt de roepe met t etn oet, umdet um de kaakspiern verlamt. Besmette roepn wordt troag, verkluurt en verskroompelt oeteaindelik. 2 töt 5 deage doarnoa zeent ze dood. De dode roepn bliewt met de vuurpeute an de eeknblaadkes hangn.
Probleem bie disse manere van bestriedn is de'j dr ook aandere vleendersoortn met antastet. Um det te vuurkomn köant de roepn ook ter plekke verbraand of op ezöagn wordn, woernoa't ze begreawn, verbraand of verdreunkn wordt. Dit is wal ne froai umslachtige manere.
As natuurlike bestrieding zol de grote popnreuwer wier in ezat könn wordn. Det doot ze in de Verenigde Stoaten al. Iej köant t bestriedn of vorthaaln van n nöst t beste oawerloatn an spesjaliseerde bedriewe.
Neersassies
[bewark | bronkode bewarken]- Algemeen:
- eikenprocessierups
- Tweants:
- eeknprosessieroepe -rupse
- Informeel: stekkelroepe, jökkeroepe
Oetgoande koppeling
[bewark | bronkode bewarken]
|
Commons: Jökkeroepe - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden. |