Veenkelonioals
| Klainkolonioals | |
|---|---|
| Noam | Veenkelonioals |
| Andere noamen | Klainkelonioals, Knoalsters |
| Nederlaandse noam | Veenkoloniaals |
| Proat in | Nederlaand |
| Toalgebied | t Gebied van de Stad via t Winschoterdaip noar Winschoot, richten Troapel, laanks de Drìntse monden trugge noar de Stad. |
| Aantel sprekers | 94.000 |
| Dialekten | Gain |
| Toalklassifikoatie |
|
| Schrift | Latainse alfabet |
| Toalstoates | t Veenkelonioals wordt zain as n dialekt van t Grunnegs |
| Toalkode ISO 639-1 | n.v.t. |
| Toalkode ISO 639-2 | n.v.t. |
| Toalkode ISO 639-3/DIS | VEK |
t Veenkelonioals (ook Klainkelonioals) is n Leegsaksisch dialekt dat proat wordt in de Grunnegs-Drìntse veenkelonien. Toalkundeg zain is t Grunnegs, mor de Veenkelonioale dialekten in de Drìnt worden deur veul Drìnten zulf as Drìnts aanduud. De toalkundege G.H. Kocks het dit verstaarkt deur te mainen dat elk dialekt binnen de provìnziegrìnzen van de Drìnt 'Drìnts' binnen.[1]
t Veenkelonioals wordt ook wel Knoalsters nuimd, tin onrìchte. Veenkelonioals wordt over n huil groot gebied proat dat nait allend de knoalstreek omvat. t Gebied woar Veenkelonioals proat wordt, lopt globoal vanôf Stad laanks t Winschoterdaip noar Winschoot noar Troapel en van Troapel laanks de Drìntse Monden aan de westziede weer noar t Stad tou.
t Sprekersaantel ligt om en bie 94.000 mìnzen, woarmit t Veenkelonioals t maistproaten dialekt is van t Grunnegs. t Is veur Hollaander ain van de minst verstoanboare dialekten van t Leegsaksisch, deurdat man huil slim knaauwt en hail vlot proat.
t Veenkelonioals wordt deur summege toalkundegen zain as n apaart dialekt en nait as dail van t Grunnegs. Messchain omdat t ook Drìntse invlouden het, zo as de -chie veur bepoalde verklainwoorden. t Het as SIL-kode: VEK.
Aigenschoppen
[bewark | bronkode bewarken]n Typische aigenschop van t Veenkelonioals is t ìndegen op -e en de doar bie heurende klaankvarandern van de mitklinker derveur. Zo veraandert t Oldambtster woord "weeg" in t Veenkelonioals in "wege", "kaant" in "kaande", "oap" in "oabe" en "schaans" in "schaanze". Ook veraandert "plaank" in "plaanke", môr den wordt de "nk" oetsproken as "ng-kh", woarbie de "kh" de Duutse "g" veurstèlt. As zonnen woord vôlgd wordt deur n woord dij begunt mit n klinker of n h-, den vaalt de -e vot ien de oetsproak, môr de letter dij der veur komt, blieft wel, bv: "Hai sleug de kraande open", wordt oetsproken as "Hai sleug de kraandoo'm". De -e wordt wel schreven. n Aander aigenschop van t Veenkelonioals is t uutspreken van veul klanken en letters as neusklaanken. Ook de snìlhaid en t staarke aksìnt moaken t Veenkelonioals aigens. Ook "huus" en "uut" veur "hoes" en "oet" worden zain as typischheden van t Veenkelonioals.
In oaler Veenkelonioals vuil ook de h- oan 't begin van 'n woord uut. Dij letter is nou zo goud as hailemoal herinvuierd.
Doarnoast wordt t Veenkelonioals zain as t maist roege dialekt van t Grönnegs. Woar in t Noord Grönnegs "nij", "olle" en "doun" zègd wordt, zo wordt in t Veenkelonioals "nèj", "oale" en "daun" zègd.
Verklainwoord
[bewark | bronkode bewarken]Zo as al eer vermèld, wordt veur t verklainwoord onder aander -chie bruukt. Dit wordt allend bruukt as der in t Nederlaands n -e bie komt, bieveurbeeld bie "pannetje" > "pannechie". As t woord n körte klinker het, wordt t volgd deur -ie, bieveurbeeld "kopje" > "koppie". As t woord n laange of n stomme klinker op t ìnde het, wordt -(t)je bruukt, bieveurbeeld "koffertje" > "kovvertje".
Rifferenties
[bewark | bronkode bewarken]- ↑ G.H. Kocks (1996), Woordenboek van de Drentse Dialecten. Azzen: Van Gorcum
|
Dit artikel is skreaven in et grönninger dialekt van de Veankolonien. |