Reynke de vos

Inleiding töt heufdstok iene, boek iene van Reynke de vos

Reynke de vos is een laatmiddelieuwse Middelsaksische bewarking van 't dierepos aover Reintien de vosse, det in veule variaanten en talen bestiet. Dizze bewarking wördden in 1498 deur Hans van Ghetelen as incunabel edrokt in de rieksvrije Hanzestad Lubeek. 't Ienige kats aovereleverde exemplaor viej in de Herzog August Bibliotheek in Wulfenbüddel.

Inhold

't Lange gedicht verhaalt van de loeke vosse Reynke, die rooft, liegt en moordt en daorumme op de hofdag van keunink Nobel de leeuw edaagd wördt um hum te verantwoorden. Hieltied weer is e de aandere dieren te slim of. Bij 't gedicht staot glossen in prozavörm die uutlegt wat veur morele lessen veur de mèensenmaotschoppije der in te vienden bint.

In de incunabel van 1498 wördden 89 holtsnedes reproduceerd, die veur wat uutgaves inekleurd wördden. Dizze verzörging gef an det 't wark bedoeld was veur de dikkere börgerije van Lubeek. De holtsnedes waren niet oorspronkelijk, mar waren esnene naor 't veurbield van illustraties in aandere drokwarken.

Ontstaon en invloed

Klaas Hanzen Heeroma, de eerste hoogleraar Nedersaksisch an de Rieksuniversiteit Grunning, betoogde in De andere Reinaert (1970) det de Lubeker Reynke de vos, van wie de schriever onbekend is, een bewarking ewest zol hebben van een veur 't grootste part verleuren egaone Middelnederlaandse versie van 't Reintienepos. Dizze versie wördden rond 1475 deur Hinrek van Alckmer in vier boeken en 74 heufdstokken verdield en van opschriften en glossen veurzien; toevoegings die aj ok in de Lubeker Reynke weerummeviendt. 't Miest verleuren egaone Middelnederlaandse epos zol veur 't grootste diel geliek ewest hebben an de 14e-ieuwse Reinaerts Historie, op zich weer een bewarking en uutbreiding van de beroemde 13e-ieuwse Vlaamse (onder 't Middelnederlaands eschaarde) versie Van den vos Reynaerde. Reynke de vos is op sommige plekken een aordig directe aoverzetting van Reinaerts Historie en wik daor op aandere plekken weer slim van of.

De Saksische Reynke de vos gaf direct en indirect anleiding töt aoverzettings en bewarkings van 't epos in 't Hoogduuts, Deens, Zweeds, Ieslaands, Latien en Engels en hef daorumme een belangrieke bijdrage eleverd an de populariteit van 't Reintienverhaal. In 2009 verscheen een bewarking van de Lübecker Reynke in medern Platduuts deur Heinz Pantzier, Reinke de Voss. Ut dat Lübecker Vossbauk (1498) in hüt sproken Platt nadicht.

Dit artikel is eschreven in 't Zuudwest-Drèents.