Oost-Tweants
Oost-Tweants is ne naam veur de variaanten van et Tweants dee sprökken wordt op et noord-oosten van de denkbeeldige lien Geestern, Hengel, Oaverdeenkel. Dizze indeling is maakt deur dialektkeundige Jo Daan.
Et Oost-Tweants wördt in alle delen van Noord-Oost Tweante sprökken en kent ne gröttere eenheid wat oetsproak angeet, as bieveurbeeld et Tweants-Groafskops. Et wördt sprökken in de gemeentes Deenkellaand, Tubbig, Losker, Boarn, Eanske, Oldnzel en et noordelike deel van de gemeente Hengel.
Kenmearkn[bewark | bronkode bewarken]
Et belangriekste kenmeark um te wetten da'j met Oost-Tweants te doon hebt, is et gebroek van "nich" in plaats van "neet". Veur verkleinweur hebt ze eankelt -ke (woaras et Tweants-Groafskops ok mangs tje hef). Wieders döt et Oost-Tweants met "veur" en "deur" woaras Tweants-Groafskops "vuur" en "duur" hef, en aandersum. Et Oost-Tweants hef gin westfaalse brekking meer, maar wel relicten, veural in et noordoosten. In voltooide deelweur onderskeid zik et Oost-Tweants van Tweants-Groafskops deur et oontbrekken van een veurplaksel: woaras Tweants-Groafskops zeg: "ik bin egoan" hef et Oost-Tweants "ik bin goan".
Groot verskil met Tweants-Groafskops is dat Oost-Tweants, in teggenstelling töt Tweants-Groafskops, wal metdoan hef met de e-apokope. Dat was een proces woarin as de end -e (schwa) in zelfstaandige naamweur, warkweur en meervolden ofsleet. Doardeur döt et Oost-Tweants wat körter an as Tweants-Groafskops. Lange, lösse lettergrepen komt hoast nich veur. Et getal 7 klinkt in West-Twente as zeuven, in Oost-Tweants as zövven ("zöm").
Et meervold van hoes en pot wör doarum in Oost-Tweants huuz en pöt, in stea van Tweants-Groafskops huuze en pötte.
Dit kö'j better zeen met een veurbeeld:
Tweants-Groafskops (Wierden):
- Buurt den tegel met det pötjen eaven oaver de mure heen, dan köant der de veugel better bie.
Oost-Tweants (Tubbig)
- Beurt den teggel met dat pötke evven owwer de muur hen, dan könt der de vöggel better bie.