Noordenvelds
| Noordenvelds | |
|---|---|
| Naom | Noordenvelds |
| Aandere naomen | Noordvelds, Noord-Drèents |
| Nederlaandse naom | Noordenvelds |
| Praot in | Nederlaand |
| Taolgebied | De gemeeintes Tynaorl en Noordenveld |
| Aantal sprekers | 38.000 |
| Dialecten | Ofzunderlijke ploatsen |
| Taolclassificaotie | |
| Schrift | Latijnse alfabet |
| Taolstaotus | 't Noordenvelds wordt as taolkundig zein as Grunnegs, maor deur de stichting "Drèentse taol" wordt 't as Drèents beschouwd. |
| Taolcode ISO 639-1 | n.v.t. |
| Taolcode ISO 639-2 | n.v.t. |
| Taolcode ISO 639-3/DIS | n.v.t. |
't Noordenvelds (ok wel Noord-Drèents, Noordvelds of 't Drèents van de Kop van Drenthe) is 'n Nedersaksisch dialect dat praot wordt in de Kop van Drèenthe, in de gemeeinte Noordenveld (de olde gemeeintes Roon en Paais) en in de gemeeinte Tynaorl (de olde gemeeintes Eel en Vrais). Dr. G.H. Kocks nuimt 't Noordenvelds as eein van zeuven heufdvarianten van 't Drèents in zien Woordenbouk van de Drèentse Dialecten. 't Dialect wordt sums bai 't Grunnegs rekend en sums bai 't Drèents. Bekende schrievers die in 't Noordenvelds publiceerd hebben, binnen beveurbeeld Peter van der Velde, Grietje Clewits, Jannie Boerema en Anneke Mensen-Siegers.
't Accent van 't Noordenvelds zit tuzzen die van 't Grunnegs en 't Drèents in en het wel wat van 't Westerkwartierse accent. Veur Grunnegers klinkt 't Noordenvelds vrij Drèents, in tieds 't veur aandere Drèenten juust weer Grunnegs andut. Dit komt neit alleein deur 't accent, maor ok deur de woordenschat die zowel Grunnegse as Drèentse kenmaarken het. Binnen 't Noordenvelds bestaon nog weer kleine verschillen tuzzen de dörpen Roon, Paais en Eel, waorbai 't dialect van Eel 't meist op 't Stadsgrunnegs liekt en 't dialect van Roon der 't wiedst vanaof steit.
Kwalificaotie
[bewark | bronkode bewarken]'t Noordenvelds en 't Midden-Drèents vörmen saomen 'n overgang tuzzen 't zudelijke Drèents en t noordelijke Grunnegs. Binnen dizze dialectgroepen lopen verscheidene isoglossen die dizze overgang angeven. De isoglosse die 't Midden-Drèents van t Zuud-Drèents schaaidt is de lien tuzzen 'goed' in 't zuden en 'gooud' in 't noorden. n Aandere lien die hier tuzzen löp is die van t woord 'looug'; in 't Zuud-Drèents kent men dat woord neit, maor in t Midden-Drèents wordt dat woord, naost 't woord 'dörp' gebroekt.
De grèens tuzzen 't Midden-Drèents en 't Noordvelds, die ten noorden van Nörg en Vreis löp, wordt vörmd deur n heeileboel lienen, waorvan de lien tuzzen 'weei/wij hebt' in 't zuden en 'wij hebben' in 't noorden de belangriekste is. Aandere lienen binnen 'niet'-'neit', 'goed'-'goud', 'gruun'-'gruin', 'duzend'-'doezend' en 'barg'-'baarg'. Daorom wordt 't Noordenvelds deur de meiste taolkundigen indeild bij 't Grunnegs, omdat dizze kenmaarken overeinkommen met de die in de aandere Grunnegse varianten.
Tuzzen 't Noordenvelds en 't Stadsgrunnegs en Veenkoloniaols liggen ook nog weer verscheidene lienen. Eein van die lienen is die van 'neit'-'nait', wat angeft dat de ai-klank in de previncie Grunnen deiper is as in de Kop van Drèenthe. Naor 't Midden-Drèents wordt die nog lichter en klinkt meer as ee (schreven as eei). Daornoast worden ok neit alle Grunnegse ai's in 't Noordenvelds op dezulfde wieze vertaold. Woorden die van de Nederlaandse (en sums de Zuud-Drèentse) ie-klank kommen, worden over 't algemeein -ei, maor woorden die van de Nederlaandse ee-kank kommen worden -eei, dus "Wij/wai hebben beeisten zein", waor of 't Grunnegs "Wie/wai hebben baisten zain" het. Ook de klank die in 't Grunnegs -oa is, wordt in 't Noordenvelds wat lichter oetsproken zo as in de rest van Drèenthe. 'n Aander kenmaark van 't Noordenvelds dat wel in 't Drèents veurkomt maor neit in 't Grunnegs is 't verkleinwoord -tie.
De meeiste inwoners van de Kop van Drèenthe zein 't Noordenvelds neit zo zeer as Grunnegs, maor leiver as Drèents. Dit komt deur de politieke baiklank van 't woord 'Grunnegs', dat veur 't gevuil naor de previncie Grunnen verwiest en wat beteeiken zol dat de Noordenvelders Grunnegers binnen. Deurdat de Noordenvelders in Drèenthe wonen, vuilen zai zuk ook eerder Drèents as Grunnegs, wat dus ook op de indeeiling van 't dialekt invloud het. 't Huus van de Taol en aandere Drèentse streektaolorganisaoties holden aans de indeeiling van G.H. Kocks an dat alle dialecten in de previncie Drèenthe Drèents binnen, maor dit is taolkundig dus neit krekt.
