Konvenant neadersassisk

Et konvenant neadersassisk (officiele neaderlandsktalige titel: Convenant inzake de Nederlandse erkenning van de regionale Nedersaksische taal) is een politik instrument üüt 2018 vöär erkenning en stimulering van de neadersassiske taal in Neaderland.

Et konvenant wördden up 10 oktober 2018 in et pervinsyhüüs in Zwolle underteykend döär et Ministery van Binnenlandske Saken, de pervinsys Grönning, Freeskland, Drente, Oaveryssel en Gelderland, en de Fryske gemeyndes Ouststellingwarv en Weststellingwarv. Up 13 september 2024 kwamen dår de gemeyndes Urk en Bunskouten by net sou as de pervinsy Flevoland.

Et konvenant "erkent de regionale taal neadersassisk as een weasenlik, vulwaerdig en sülvstandig underdeyl van de taalsystematik binnen Neaderland". De partyen geavt an üm höär in te spannen en in de mande te warken üm et neadersassisk te beholden en et gebrüük dervan te bevörderen. Dit is alleynig neet rechterlik ofdwingbår.

In de tekst wördt benådrukt dat et konvenant neet bedoold is vöär de tötstandkoaming van nye verplichtings, mar vöär bevördering van de taal döär 'de neadersassiske oaverheiden'. De minister van binnenlandske saken kan dårby een anvüllende rulle spöälen.

Et konvenant löpt vöär unbepålde tyd, en de warking dervan wördt binnen twae jår nå inwarkingtreading bekeaken.

Vöärgeskydenisse

Et neadersassisk was in 1998 al erkend under et europeesk handväst vöär streaktalen of minderheidstalen. De taal is erkend under deyl II van et handväst, wat minder verplichtings töt behold en bevördering van de taal inholdt as deyl III (wat bevöärbeyld up et Freesk van toupassing is). Jårenlang hebbet de neadersassiske pervinsiale oaverheiden elobbyd by de ryksoaverheid vöär erkenninge under deyl III, mar dår is et neet van ekoamen, vöäral uut angst vöär varregånde verplichtings.

In plaatse dårvan is der et konvenant neadersassisk ekoamen. Eyne van de bedingings is dat et behold en de bevördering van de taal neet töt nye wet- en regelgeaving mag leiden. Et konvenant wes up de möägelikheden dey der al bint under de hüdige wetgeaving; de Wet up et primaire underwys bevöärbeyld steyt et al to ümme les te geaven in een regionåle taal of streaktaal wår dey een levende taal is.

Brunnen

Et konvenant neadersassisk as PDF up de websteade van de ryksoaverheid
Henk Bloemhoff, Philomène Bloemhoff-de Bruijn, Jan Nijen Twilhaar, Henk Nijkeuter en Harrie Scholtmeijer (2019): Nedersaksisch in een notendop, Inleiding in de Nedersaksische taal en literatuur (Assen: Koninklijke Van Gorcum), bls. 84-87

Dit artikel is skreaven in et drentsk, in de Nysassiske Skryvwyse.