Naar inhoud springen

Naachtoele

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Paorende poppelierepielstarten (Laothoe populi).

Naachtoelen of motten (Heterocera) is n tradisionele benaeming veur n grote groep pennevoegels die overienkomsten in gedrag hebben mar gien saemenhangende taxonomiese groep vormen. De groep bestaot uut alle pennevoegels, behalve de Papilionoidea, waorveur ok wel de naeme Rhopalocera of dagvlinders bruukt wordt. De naemen "Heterocera" en "Rhopalocera" verwiezen naor de vorm van de antennen: de Rhopalocera hebben antennen mit n knoppe an t aende, de Heterocera hebben verskillende vormen antennen.

Der binnen n protte pogings daon om de pennevoegels in groepen te verdielen, zo as n indieling in Monotrysia en Ditrysia, Microlepidoptera en Macrolepidoptera of Frenatae en Jugatae. Mar gien van disse naemen kan nog toepast worden in moderne klassifikaosies, omdat t gien monofyletiese groep vertegenwoordigt (dat wil zeggen dat alle soorten in de groep n gemienskoppelike veuroolder hebben, en dat alle ofstammelingen van die gemienskoppelike veuroolder in de groep opneumen binnen).

Verskil tussen dagvlinders en naachtoelen

[bewark | bronkode bewarken]

Dagvlinders hebben dunne antennen mit n verdikt uutaende, vaeke in de vorm van n knoppien. Bi'j naachtoelen kommen aandere antennevorms veur, benaemens dunne antennen zonder verdikt uutaende, en kamde of veerde antennen. Van de naachtoelen hebben alliend bloeddruppies (n vlindersoort) n dunne spriet mit verdikt uutaende.

Dagvlinders bruken heur vleugels om in de zunne op te waarmen en t zo waarm genoeg te kriegen om te vliegen. Naachtoelen trillen vaeke mit heur vleugels om veur t vliegen op te waarmen.

Naachtoelewiefies maeken gebruuk van feromonen die op grote ofstaand mannechies lokken kunt, wielst dagvlinders heur paoringspartner op zicht zuken. Mar dit laeste is ok bi'j de palmmotte antoond. n Palmmottewiefien hef gien klieren die feromonen ofgeft en t reukapparaot van t mannechien is niet geschikt om de feromonen te roeken. Vermoed wordt dat de hiele familie Castniidae op n "dagvlindermaniere" paoringspartners vient.[1]

Niet alle naachtoelen vliegen naachts. Der binnen n protte naachtoelen, zo as de kolibrievlinder en de sint-jaansvlinder, die benaemens overdag vliegen.

Inkelde bekendere naachtoelensoorten

[bewark | bronkode bewarken]

Naachtoelen van ekonomies belang:

Rifferensies

[bewark | bronkode bewarken]
  1. Sarto i Monteys V., Acín P., Rosell G., Quero C., Jiménez M.A., et al., (2012) "Moths Behaving like Butterflies. Evolutionary Loss of Long Range Attractant Pheromones in Castniid Moths: A Paysandisia archon Model". PLoS ONE 7(1): e29282. DOI: 10.1371/journal.pone.0029282

Uutgaonde verwiezing

[bewark | bronkode bewarken]
Dit artikel is skreaven in et stellingwarver dialekt van Algemiene Nedersaksiese Skriefwieze.