Luuk (vienster)
Een luuk (oek wel: viensterluuk) is een dreibaor peneel, meestentieds van hout, waormee een vienster an de butenkaante of-esleuten kan wonnen veur zunneloch en inbrekers. Over 't algemeen bin der twee luken per raam.
Vrogger hannen meensen oek luken um de kouwe of warmte buten te sluten. Véúrdat viensterglas bestung wanen luken 't enigste middel um te veurkoemen dat weer en wiend tot in de veurkamer veulbaor was.
In pertie gebieden, zoas in Overiessel, is an de beschildering van de luken te zien bie welk laandgoed 't huus beheurt.
Luken hemmen tegensworig heufzakelijk een versierende functie.
Woordvotkomps
[bewark | bronkode bewarken]- Oldsaksies: -lūkan
- Middennederduuts: luken
- Nedersaksies: loeken
't Woord betekknd 'sluutn'. Vandoar dat 'n holtn vèènsterskot 'loek' enuumd wöd, den bint ter umme de roetn 'of te sluutn'.
't Hef dezölfde votkomps as de name van de Germaansn god/reus Loki. Den was de va van de Weerldslange. Die 'umloekn' de weerld deurdat he d'r umhen zit en met zien bek 't puntien van zien start vaste bet. Loki is 'n pest-god, mar ok de god den de mèènsn 't vuur gaavn. Hi-j wöd ok iene edoane met Grendel, 't monster uut 't heldndicht Beowulf. De name van Grendel kenne wi-j weh as woord; as iets 'vergrèèndeln'.
Nedersaksisch
[bewark | bronkode bewarken]- Achterhoeks: loek
- Drèents: loek
- Grunnegs: loek
- Sallaans: loek
- Stellingwarfs: loek
- Tweants: loek
- Veluws:
- luuk
- loek
- luik
- blienen/blinden
- viensters