Kontinint

Indieling van de wareld in kontininten.

n Kontinint is n grote laandmassa op Eerde die niet of aost niet mit angere laandmassa's verboenden is. Ierbij wort allienig elet op laand in waoter, niet op de waoterdiepte, ongerziese bargroggen of t kontinintaol plat. Op aarde eaw je, erangskikt van groot naor klean, de volgende kontininten: Eurazië (bestaonde eut de warelddielen Azië in Europa), Afrika, Amerika (Noord-Amerika, Zuid-Amerika), Antarktika in Australië.

Eilaand, skiereilaand in warelddiel

n Laandmassa die te klean is om n kontinint enuumd te worren, is n eilaand. Over t algemien wort Gruunlaand ezien as t grootste eilaand in Australië (vier keer zo groot) as t kleanste kontinint. n Kleane laandmassa die via n vrij kleane laandingte mit n angere laandmassa verboenden is, iet n skiereilaand.

t Woord kontinint wort soms verward mit warelddiel, maar n warelddiel is n geopolitieke indieling in gien geologiese indieling. Soms is n warelddiel bijna gelik an n kontinint, zo as t geval is bij Afrika. Soms is n warelddiel n diel van n kontinint, zo as t warelddiel Europa dat diel eutmaakt van t kontinint Eurazië.

As de Britten t over t vastelaand van Europa eawen, dan zeggen ze miestal "the Continent".

Begrenzing

Volgens de gebreukelike definisie binnen Noord-Amerika in Zuid-Amerika aparte kontininten. Ze binnen allebeie groot genoeg in ze binnen allienig maar duur n smalle laandingte mit enkanger verboenden. Ok Afrika geldt as n apart kontinint. t Kontinint Eurazië is eskeien van Afrika duur t Suezkanaol.

De grins van de twie Amerika's in de grins van Afrika liggen niet krek vast. Je kunen zeggen dat t Panamakanaol (tussen Noord- in Zuid-Amerika) in t Suezkanaol (tussen Eurazië in Afrika) tot gevolg eawen dat de kontininten ge-iel duur waoter van enkanger eskeien binnen. De grins lopt dan duur de duur minsen emaakte kanaolen. As je venen dat n kunstmaotige waoterweg niet mietelt, dan wort de grins de plekke waor de laandingte t smalst is (dat is ongeveer t zelfde) of, om praktiese redenen, bij n laandgrins (dus tussen Panama in Kolombia in tussen Israël in Egypte).

Angere definisies

Der worren ok dubbelkontininten onderskeien zo as Amerika (Noord- in Zuid-Amerika samen) in zelfs superkontininten zo as Afrika-Eurazië. Vuurbielden van superkontininten in de loop van de geskiedenis van de aarde bin Rodinia, Pannotia, Pangea, Laurazië in Gondwana.

Rifferensies

Dit artikel is eskreaven in et urkersk, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.