JHWH

De Hebreeuwse letterkombinasie יהוה (jod-hee-vav-hee) dat van rechts naor links elezen wörden, is in de Hebreeuwse Biebel de Naam van God. Disse letterkombinasie wörden oek wel: τετραγράμματον - tetragrammaton eneumd, dit is Grieks veur 'vier letters'. De letterkombinasie wörden meestentieds elezen as Jahweh, deur Jehova's getugen wörden t vake as Jehova elezen.

De naam van God in t christendom

God (algemeen)
Here, Heer of Heere (Heer wörden in de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) gebruukt)
de Eeuwige
de Heilige Naam (oek wel: nomen sacrum)
Jahweh (vrie algemeen)
Adonai - mien Heer (wörden niet zo heel vake gebruukt)
Elohiem (disse naam wördden oorspronkelik in t Ouwe Testament gebruukt)
Anwezige
Enigste
Levende
De Naam
Onneumbaore
De Almachtige
Jehova of Jehovah (meestentieds bie Jehova's getugen)
El(i) - de eerst-bekende naam

De naam van God in t jodendom

Joden spreken haost nooit de naam JHWH uut, uut respekt veur de heiligheid van God en umdat de juuste uutspraak onbekend is; zie de uutleg veerderop. In de plaotse daorvan wörden de volgende titels veur God gebruukt:

Adonai - mien Heer; dit wörden gebruukt bie plechtige veurlezingen (in gebejen en zoksoort dingen meer)
Elohiem of in dagelikse gebruuk Elokiem (zie oek: Uutspraak)
Hakadosj Baroech Hoe - De Heilige, Ezegend is e (in religieus-orthodoxe kringen)
Hasjem - de Naam; meestgebruukten versie in dageliks niet-plechtig gebruuk
El(i) - de eerst-bekende naam
Adosjem - mer de rabbienen bin veur aofschaffing van disse versie en geven de veurkeur an "Hasjem"
Sjaddaj
Adonai Tsevaòt - De Here van de hemelse machten (NBV)
Jah
Eljon
Sjalom
Sjechina
Ehje Asjer Ehje
God, net zo as aanderen t zeggen. Religieuze joden schrieven de leste naam meestentieds zonder de 'o' umdat oek disse naam, as t eschreven wörden, niet uutewist mag wörden. Daorumme wörden G-d vake mit n streepjen eschreven (of mit anhalingsteken, zo as in t Hebreeuws: G'd).

Levitikus 24:16 bepaolt dat t misbruken van Gods naam estraft mut wörden mit de dood deur te stenigen. Oek dit kan n reden ween waorumme as joden Zien naam niet uutspreken.

Oorsprong en meugelike betekenisse

Wat de oorsprong van de naam angeet huilt de naam warschienlik verbaand mit n oud Hebreeuws warkwoord 'bin' (HWH); de betekenisse is dan: 'hij is' of 'hij zal ween' (darde persoon mannelik enkelvoud, onvoltooiden tied). Vormen van dit warkwoord bin veerder vrie zeldzaam, in tegenstelling tot de (moedernere?) stamme HJH die t zelfde betekent mer juust veul veurkömp. JHWH kan oek n verbuging ween van de kausatieve vorm van HWH, 'hi·wah' (vormen, veroorzaken); de naam betekent dan 'hij veroorzaakt (zal veroorzaken)'.

In de Hebreeuwse Biebel (Exodus) wörden beschreven dat Mozes an God vreug mit wat veur n naam Hij an-espreuken wol wörden, veur t geval de meensen zien naam weten wollen. In disse tekste vie'j n regel mit zowel de warkwoordstamme היה as הוה. Opmarkelik is dat de verbuging אהיה van de eerste stamme tradisioneel vertaald is mit 'Ik zal ween', en de verbuging יהוה van de tweede stamme niet mit 'Hij zal ween' mer mit 'Here' (JHWH):

[15] En God zeegt tegen Mozes: "Ik zal ween (אהיה) wee'k ware (אהיה)", en Hij zeegt: "t Volgende zu'j tegen de jonges van Israël zegen: 'Ik zal ween (אהיה) hef m'n naor jullen estuurd.'"

[16] En God zeegt veerder tegen Mozes: "t Volgende zu'j tegen de jonges van Israël zegen: 'JHWH (יהוה), de God van jullen vaors, de God van Abraham, de God van Izaak en de God van Jouk, Hij hef mien naor jullen estuurd'; dit is Mien naam veur eeuwig, en dit is Mien andenken veur generasie (en) generasie!"

Uutspraak

De juuste uutspraak van JHWH is onderwarp van diskussie. t Hebreeuws wörden namelik zonder klinkers eschreven. Flavius Josephus schreef over de 'vier klinkers' van de Naam, waorvan je de uutspraak opniej zol kunnen opbouwen deur te vergelieken mit woorden waorvan de uutspraak beweerd ebleven is, zo as bieveurbeeld JHWDH (jehoeda). JHWH zol dan misschien as 'jehoea' uutespreuken mutten wörden.

De Naam mocht mer één keer per jaor uutespreuken wörden: deur de hogepriester (kohen gadol) in de joodse Tempel tiedens de offerdienst van Jom Kippoer. Umdat disse Tempel al zwat 2.000 jaor niet meer besteet en der al net zolange gien hogepriester meer is, is de uutspraak van de naam, die van hogepriester op hogepriester overedreugen wördden en veur de rest van de joden altied geheim ewest hef, bie de verrinewering van de tweede joodse Tempel verleuren egaon.

Dit verbod op t uutspreken van disse naam op aandere momenten as tiedens de offerdienst deur de hogepriester op Jom Kippoer had te maken mit t zwaore verbod dat de Tora gif veur t onneudig uutspreken dervan. De rabbienen beteunen daorumme niet allinnig t gebruuk, mer oek de kennis van de uutspraak dervan tot allinnig de hogepriester, die t an de volgende hogepriester deurgaf.

t Hebreeuws wörden van oorsprong allinnig mit medeklinkers eschreven. In de laotere tied wördden der klinkertekens bie edaon as hulpe bie de uutspraak. Disse klinkers heuren dus niet bie de heilige, oorspronkelike tekste. Umdat t verbeujen was de naam 'JHWH' uut te spreken, zegen ze bie t veurlezen van teksten meestentieds 'adonai' (Here) as der 'JHWH' stung. De masoreten hebben daorume bie t overschrieven van teksten van de Tenach de naam 'JHWH' meestentieds de klinkers van 'adonai' egeven. In veul gevallen steet der 'Adonai JHWH' en in die gevallen wördden de klinkers van t woord 'elohim' (God) in-evoegd, zodat ze de woordkombinasie niet as 'adonai adonai' uutspreuken, mer as 'adonai elohim'.

Deur de kombinasie van de medeklinkers van 'JHWH' mit de klinkers van 'adonai' is de naam Jahowah of Jehovah ontstaon.

De religieuze groepering Jehova's getugen hef zich naor disse uutspraak van JHWH eneumd. Hierdeur wörden de naam Jehovah meestentieds mit de Jehovah's getugen in verbaand ebröcht, allewel al vere veur t ontstaon van dit genootschap t woord Jehovah in de Nederlaandse en Duutse taal gebruukt wördden.

Zie oek

God
Allah

Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Nunspeet, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.