Isaac Newton
Sir Isaac Newton FRS (4 januwoari 1643 – 31 meart 1727, of in de olde telling: 25 december 1642 – 20 meart 1727) was nen Engelsen skeidkundigen, wiskundigen, stearnkieker, natuurlik filosoof, alchemist en godgelearden. Vuur völle wetenskoppers geldt hee as 'n belangrieksten kearl oet de wetenskopsgeskiedenisse. Zinne oetgawe van 1687 van de Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica (vuur et gemak meesttieds of ekortt töt Principia) wörd ezeen as et belangriekste book oet de geskiedenisse van de wetenskop; et leg de grondbeginselen vuur de meeste klassieke mechanika.
In dit woark beskreef Newton zwoartekracht en de dree wetten van beweaging, dee't de wetenskoppelike kiek op et oetspansel de volgende dreehonderd joar ingriepend veranderden. Hee leut zeen at natuurwetten et beweagen van eardse zaken en van de hemmelliewe bepoalt. Hee leut geliekenis zeen tusken Kepler ziene wetten oaver planeetbeweagingen en zien egene zwoartekrachttheorie. Doarmet nöm he allen twiefel vort dat de zunne in et middeln van et heelal steet en maken he de weg vriej vuur mear wetenskoppelike duurbraken.
Newton bouwden ook n eersten broekboaren reflekterenden stearnkieker. Wieder ontwikkelden hee ne theorie oawer kluren op basis van ziene woarnemmingen dat ne prisma wit lecht opdeelt in alle zichtboare kluren. Ook köm he met nen empirischen wet van koeling en dachen völle noa oawer de snelheid van et geluud.
In de wiskunde deelt Newton de eare met Gottfried Leibniz vuur et bedenken van de differentiële en integrale onendigheidsrekkening. Hee leut ook de binominaalrekkening zeen, ontwikkelden de zogeneumde "Newtonmethode" um de nulpunten van ne funktie te benöaderen, en dreug bie an onderzeuk noar machtsriegen.
Newton blif nog aait invlood oet oefenen op wetenskoppers. Dat blik oet ne stemming onder wetenskoppers en t gewone volk van Groot-Britannië's Royal Society. Zee vreugen wee't mear invlood op de wetenskop ehad har; Newton of Albert Einstein.
Newton was froai geleuvig, mer op zien egene wieze. Hee skreef mear oawer Biebelse zaken as oawer natuurkunde, mer met dat leste is he bekender ewörden.
|
Commons: Isaac Newton - plaatjes, filmkes en/of gelüüdsbestanden. |