Naar inhoud springen

Gooise r

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy

De Gooise r is de uutspraak van de letter r zo as die in Amsterdam-Zuud is ontstaon. Tegenswoordig heur je disse klankvariasie van dit foneem steeds vakerder, t kömp veural veur in de Nederlaandstalige media, in de Raandstad en in sommige aandere delen van Nederlaand.[1] t Is overigens niet iets wat typies is veur t Gooise dialekt zo as dat oorspronkelik espreuken wörden.

Véúr n klinker wörden de klank as n huig-r uutespreuken ([ʀ]), véúr n medeklinker en an t einde van n koppel woorden wörden t n tong-r (approximant) die niet trilt: [ɹ]: daajdooj), of t verdwient zelfs helemaole (daadoo). De onheurbaore r hef dan nog wel de normale invleud op de umliggende klanken, die stark kan ween (weet/weer, dood/door) of zwak (daad/daar). n Woord as daadoo hef volgens fonetisi dan oek heel aandere klinkers as halo.

t Gebruuk van Gooise r hank nauw samen mit sosiale umstaandighejen. t Wörden eerder mit de Raandstad as mit aandere delen van t Nederlaandse taalgebied in verbaand ebröcht, eerder mit jongeluui as mit ouweluui, eerder mit hogere as mit legere sosiale klassen en eerder mit vrouwluui as mit manluui.[2]

De Gooise r wördt ok wal in verband ebracht met t verschiensel Poldernederlaands, maor is older.

Nedersaksies

[bewark | bronkode bewarken]

t Vriezenveens hef van oorsprong as enigste dialekt van t Nedersaksies oek n soort 'Gooise' r.

Bekende meensen die de Gooise r gebruken

[bewark | bronkode bewarken]
  1. Gesprek mit onderzeukster Jessica Koppers over Gooise 'r' onder Friese jongeluui. NOS.nl, 25 meert 2009
  2. Poldernederlands, Jan Stroop 1998
Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Nunspeet, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.