Gooise r

De Gooise r is de uutspraak van de letter r zo as die in Amsterdam-Zuud is ontstaon. Tegenswoordig heur je disse klankvariasie van dit foneem steeds vakerder, t kömp veural veur in de Nederlaandstalige media, in de Raandstad en in sommige aandere delen van Nederlaand. t Is overigens niet iets wat typies is veur t Gooise dialekt zo as dat oorspronkelik espreuken wörden.

Véúr n klinker wörden de klank as n huig-r uutespreuken ([ʀ]), véúr n medeklinker en an t einde van n koppel woorden wörden t n tong-r (approximant) die niet trilt: [ɹ]: daajdooj), of t verdwient zelfs helemaole (daadoo). De onheurbaore r hef dan nog wel de normale invleud op de umliggende klanken, die stark kan ween (weet/weer, dood/door) of zwak (daad/daar). n Woord as daadoo hef volgens fonetisi dan oek heel aandere klinkers as halo.

t Gebruuk van Gooise r hank nauw samen mit sosiale umstaandighejen. t Wörden eerder mit de Raandstad as mit aandere delen van t Nederlaandse taalgebied in verbaand ebröcht, eerder mit jongeluui as mit ouweluui, eerder mit hogere as mit legere sosiale klassen en eerder mit vrouwluui as mit manluui.

De Gooise r wördt ok wal in verband ebracht met t verschiensel Poldernederlaands, maor is older.

Nedersaksies

t Vriezenveens hef van oorsprong as enigste dialekt van t Nedersaksies oek n soort 'Gooise' r.

Bekende meensen die de Gooise r gebruken

• Sacha de Boer
• Femke Halsema
• Jort Kelder
• Chazia Mourali
• Rick Nieman
• Mariëlle Tweebeeke
• Nicolette van Dam
• Beau van Erven Dorens
• Welende Kinderen voor Kinderen-zangers en -zangeressen

Referensie

Dit artikel is eskreaven in et westveluwske dialekt van Nunspeet, in de Algemene Nedersaksiese Schriefwieze.