Gitaar

n Gitaar is n snoarinstrumeant um muziek met te maakn. Iej bespölt t met de vingers of met n plektrum. t Woord 'gitaar' keump van de Perzen. t Perziese "taar" beteeknt "snoare".

De meeste gitaarn hebt 6 snoarn dee at meestieds in de stemming E-A-d-g-b-e stoat (van lege noar hoge bekekn). Duur disse stemming kö'j beaide makkelik akkoordn spöln en toonledders maakn. Aandere stemmingn beent E-A-d-f#-b-e (Dit beent dezelfde intervaln as op ne lute), D-G-d-g-b-d (dit wörd wal de lösse G eneumd; völle gebroekt in Blues en op slied-gitaarn), D-A-d-g-b-e (völle gebroekt duur metal en ook in blues) of D-A-d-g-a-d. Disn lestn wördt völle in folk gebroekt. Disse aparte stemmiges heurt dus bie aparte muziekstieln.

Geskiedenisse

Dr beent mear weainig instrumeantn van rechtevoort dee at eulder beent as 500 joar. De gewildheaid van de Spaanse Vihuela da Mano (met 6 dubbele snoarn) en n Italiaansen Renaissancegitaar (4 dubbele snoarn) zorgn dr vuur det de Chitarra Spagnola ontwikkeld wör. Disn riekversierdn barokgitaar met 5 dubbele snoarn is ontstoan in Spanje an t eande van t 16e joarhonderd.

In Spanje, mear ook in völle West-Europese laandn wör t instrumeant völle bespöld duur n oadel. In West-Europa was t ook n geleefder instrumeant as in Spanje zelf. Gitaarspöllers zo as Robert de Visée en Francesco Corbetta heurdn vaste an t hof vann Fraansken keuning Lodewiek XIV. Öare muziekbeundels wördn aait op edreagn an n keuning, den at net as zinne dochters zelf gearne gitaar spöln dee.

Zo um 1780 wördn de gitaarn 6 dubbel besnoard en zowat um deezelfde tied wördn de snoarn vereankeld. Det gebuurdn earder in Fraankriek en Italië as in Spanje. Ook gung de snoarspannige in de heugte. Dit wör dan n zes-snoarigen "romantiesen gitaar" eneumd met zinne aparte snorvörmige kamme. Weenn en Paries warn de belangriekste steadn woer at bekeande gitaarspöllers zo as Mauro Giuliani en Fernando Sor vake kömn.

In t 19de joarhonderd wordt dr vuur t eerst mechanise stemskroewn an emaakt en zo um 1884 bouwdn Antonio de Torres Jurado n eerstn gitaar den at wat vorm en bouwstiel angeet neet völle ofweek van wat rechtevoort bekeand is as n klassiekn gitaar. De hudige gitaartechniekn beent allemoal ofkomstig van t woark van gitaarspöllers zo as Francisco Tarrèga en Emilio Pujol.

In t 20ste joarhonderd hebt in Spanje de gitaarspöllers Andres Segovia en Narciso Yepes - en in Paries Alexander Lagoya en Ida Presti en Julian Bream en John Williams in Engelaand - voor de grote bekeandheaid ezorgd. Ook t Concierto de Aranjuez van muziekskriewer Joaquín Rodrigo is bie völle leu bekeand.

Soortn gitaarn

Klassiekn of Spaansn gitaar. hef nylon snoarn (vrooger doarmsnoarn) en met metaal bespunn bassnoarn van ziedevezels.
Flamencogitaar. Is n luk lichter as n klassiekn en hef n dunner boawnblad woerduur t instrumeant n wat skoarper geluud krig, mear körter duurkleenkt. t Instrumeant wördt zowat allene in Flamencomuziek gebroekt.
Macaferrigitaar of Selmergitaar. n Akoestiesn gitaar met stoalsnoarn den at vuural in zigeunermuziek gebroekt wördt. Doarumme wörd hee ook wal zigeunerjazzgitaar eneumd. Is vuural te herkenn an groot D-vörmig klaankgat (grande bouce). Bie dit soort gitaarn is de brugge hoge of esteeld, zodet de snoarn wied van t fretbröd zitt, wat apart is vuur zonne rappe muziekstiel. Disse gitaar en muziekstiel is vuural bekeand ewördn duur Django Reinhardt.
Stoalsnoargitaar of Western gitaar. Stoaln snoarn, smaln haals en grote klaankkaste. Um de grote spannige van de snoarn an te könn, zit dr vake ne metaalne pinne duur n haals. Disse pinne kan versteeld wordn duur um körter of lengerder te dreein. Hierduur keump n haals wat mear op de snoarn an, of dr juust vanof. Dit vuurkeump det n haals zik krom trekt. De snoarn hebt nen hartn heelderen toon en is doarumme onmisber in folk- en bluesmuziek.
Resonatorgitaar of Dobro. Stoalsnoarn, smaln haals en metaaln/aluminium klaankkaste. Doarumme n slim blikn geluud en dus gewild in country en blues. n Naamn "Dobro" keump van de Dopyera-breurs dee at t deenk bedachtn.
Elektrisen gitaar. Hef ne zwoare klaankkaste den at vol zit met elektronika. Disn gitaar gef zowat gin geluud zoonder verstoarking. Elektromagnetise opnemmers zett de trilling van de snoarn umme in n elektroniesn puls den at via nen kabel of zeander noar n verstoarker wördt ezeundn, den at n puls wier umme zet in geluud. Disn gitaar keump vake vuur in blues en rock 'n' roll, mear ook in metal, ska, reggae, punk, rock en hardrock. Rickenbacker was n eerstn den't disn gitaar maakn, den at was bedacht duur George Beauchamp.

Wieters beent dr nog gitaarn met meardere of meendere snoarn, en mear aparte soortn, zoas met nen dubbeln haals. Ook beent dr nog verskeaidene hybrides:

Hybrides

Harpgitaar. Gitaar met n antal aparte harpsnoarn.
Gitaarbanjo. Wördt bespöld as n gitaar mear is feailik nen gewoonn banjo.
Doempianogitaar. n Gitaar met ne aparte doempiano op de kaste.

Toovoogingn en effektn

Dr beent verskeaidene toovoogingn vuur haandn um t spöln makkeliker te maakn, zoas n plektrum. Um n aander geluud of effekt an n gitaar te geewn, zeent dr ook verskeaidene hulpstukn te koop, zoas nen slieder, n kapodaster of effektpedaaln.

Oetgoande verbeendiges

wiki vuur gitaar- en basspöllers
Geskiedenisse van n akoestiesen gitaar
Geskiedenisse van n elektriesen gitaar
De Elektrische Gitaar - Bekeande elektriese gitaarn