Antigua en Barbuda
| Antigua and Barbuda | ||
 |
 | |
 Ligging van Antigua en Barbuda
| ||
| Basisgegeavens | ||
| Officiele språke | Antiguaans en Barbadiaans Kreool | |
| Höyvdstad | St. John | |
| Regeringsform | Grondwettelike Monarchie | |
| Godsdeenst | 92,7% Kristelik
| |
| Geografy en bevolking | ||
| Uppervlakde - Water |
440 km² -% | |
| Inwoanertal - Dichtheid |
100.772 186 inw./km² | |
| Koordinaten | 17° 3′ N, 61° 48′ W
| |
| Oaverige | ||
| Volksleed | Fair Antigua, We Salute Thee ("Händig Antigua, Wy grotet Dy") | |
| Münteynheid | Oost-Karibischen dollar (XCD)
| |
| Tydzone | UTC-4 (AST) | |
| Web | Kode | Tel. | .ag | AG | +1-268 | |
Antigua en Barbuda is nen eilandstoat in de Kariben. Et lig op de grenze woer't de Karibische Zee en 'n Atlantischen Oceaan biej mekander komt. Et heurt biej de Benedenwindse eilanden en de Kleine Antillen.
Et land besteet oet twee grote eilanden, Antigua en Barbuda, dee't ongevear 40 kilometer oet mekander ligt. Der heurt ook nog ne koppel kleindere eiländkes biej, zoas Great Bird, Green, Guiana, Long, Maiden, Prickly Pear, York, en Redonda. Der wont rond de 97.120 leu vuur vaste. Et oavergrote deel, 97% der van, wont op Antigua. De heuvdstad en grötste stad is St. John, op Antigua. Op Barbuda is Codrington de grötste stad.
In 1493 deed Columbus et eiland Antigua in kaarte brengen, wat he verneumen noar de Karke van Sunte Maria La Antigua. In 1632 koloniseerden Groot-Brittanje et eiland. In 1678 nömmen ze der ook Barbuda biej in. As deel van de Federale Kolonie van de Benedenwindse Eilanden seed 1871, gung Antigua en Barbuda biej de West-Indische Federatie in 1958. Met et opheffen van de federatie in 1962 wör et ene van de Associeerde Stoaten van West-Indië in 1967. Noa nen tied onder zelfbesteur wör et volledig onofhankelik van et Verenigd Keuninkriek op 'n 1en november 1981. Antigua en Barbuda is lid van et Gemenebest. Et is ne grondwettelike monarchie met Charles III as keunink.
Wat centen angeet mut Antigua en Barbuda et vuural van toerisme hebben. Doar haalt ze 80% van öar inkommen oet. Net as andere eilandstoaten hef Antigua en Barbuda last van klimaatverandering. 'n Zeespegel stig en der is voordan vaker extreem wear, zo as orkanen. Dat leavert problemen op as kusterosie en watertekort.
Antigua en Barbuda beedt een stoatsbörgerskop an leu wat geld in de ekonomie wilt stekken. Inkomstenbelasting doot ze neet an.
Landskop
[bewark | bronkode bewarken]Deurdat de eilanden van kalksteen zint en neet enkel vulkanisch evörmd, ligt de eilanden noar verholding froai lege. Met 402 meter heugte is 'n olden vulkaan Boggy Peak et heugste punt van Antigua. Beide eilanden hebt ne gnadderige kustliene met heel wat inhämmekes en lagunes. Beiden ligt inslötten tusken koraalriffen en undepe stukke. Et reagent der neet völle (990 mm et joar in duursnee), rivieren gef et der dan ook nauweliks. Zeut water vinden is een probleem.
Ongevear 40 kilometer oet et zuudwesten van Antigua ligt et rotseiland Redonda.
Ongevear 18% van de eilanden hef nog bos. Ontbossing maakt et leaven vuur inheemse deers en planten froai lastig.
Gemiddeld könt de eilanden eenmoal in et joar nen orkaan verwochten. Mangs nen helen slimmen, kategorie 5, zo as Orkaan Irma in 2017.
Leu
[bewark | bronkode bewarken]Op de eilanden wont ongevear 100.000 leu. De meesten doarvan wont op Antigua. Van de leu neumt zik 91% zwart, 4,4% emengd, 1,7% blank en 2,9% anders (veural Oost-Indisch). De meeste blanken hebt Britse veurolden.
De handelssproake is Engels, al sprekt de leu vuural ne Engelse kreoolsproake met Afrikaanse en Portugese invloden. Der is een onderskeid tusken de dialecten van Antigua en Barbuda. De kreoolsproake wördt deurgoans op dale kekken en gebroekt ze neet op skolen.
Op Antigua en Barbuda kriegt kinder tusken de 5 en 16 gratis onderwies. Lessen en skolen zint inericht noa Brits model.
De populairste sport is cricket. De nationale muziekstiel was bennet, mer dat wördt rechtevoord oaverskaduwd deur soka en kalypso.