Tweantekanaal
t Tweantekanaal is ne waterweg in de Neerlaandse proveensies Geelderlaand en Oaweriessel, den't de dree grote steaden van Tweante (Almelo, Hengel en Eanske) anslot op n laandelik netwoark van rivieren en kanalen. Umdet der ne vertakkige noar Almelo löp, hef t Rijkswaterstaat aait oawer "Tweantekanalen".
t Tweantekanaal begeent bie n Iessel op t noorden van Zutfen bie t döarpken Eefde en geet laanks de plaatsen Almen, Lochem, Goor, Dealden en Hengel noar Eanske. Op t westen van Dealden löp der nen ziedsproonk noar Almelo.
Beaide kanalen (Zutfen - Eanske en t ziedkanaal Dealden - Almelo) wörd beheard duur Riekswaterstoat. t Kanaalpaand Eefde - Dealden is 33 km laank, n ziedsproonk Dealden - Almelo is 15 km en de kanaalpaanden Dealden - Hengel en Hengel - Eanske zeent 9 en 5 kilometer laank. Doarmet is t kanaal in totaal 65 kilometer.
Tusken 2004 en 2007 wör t Tweantekanaal breder emaakt en oet edeept, van ne klasse IV töt ne klasse Va waterweg. Det hoold in det n Groot Rijnskip (max. 11,50m breed, ne deepgaank van 2,70m en ne leankte van 110m) oawer t kanaal kan goan. n Voargaank is 5 meter depe, terwiel at de dreampeldeepte bie de boawenduren van alle skotsluzen 3,75m oonder kanaalpeil is.
Tegelieke met t oetdepen hebt ze t kanaal ook breder emaakt. Zo hebt ze tusken Goor en Dealden t kanaal van 40 noar 51 meter breder emaakt. Hierbie hebt ze ook natuurvreandelike wallen an elegd. Doar köant bievuurbeeld rees dee't in t water zeent ekömmen, wier op de kaante kommen. Ook he'j non verskeaidene paaiplekken vuur de visken emaakt. t Zaand det ze hebt of egreawen, hef Riekswaterstoat direks wier gebroekt vuur t anleggen van n niej stuk snelweg bie Almelo, terwiel at Zwoarkeies dee't bie de verbreding noar böawten kömmen wier bie n anleg van n boadem en wallen gebroekt wörren.
In n oonderzeuk noar de geskiedenisse van t Tweantekanaal hebt ze t oawer t "succes van een mislukking"[1]: t kanaal zelf hulp nit völle vuur de knippe van t gebeed, mear is oonderwiel wal onmeundig belangriek ewörden vuur de waterregeling.
Geskiedenisse
[bewark | bronkode bewarken]Hoowal t eerste plan vuur n kanaal noar Tweante al in t middeln van t 19e joarhoonderd besteund, begunnen ze der pas an in 1930, noa 25 joar disterieje oawer acht oontwoarpen. t Kanaal was bedoold vuur anvoor van groondstoffen vuur de Tweantse textielnieverheaid en vuur de anvoor van steenkool oet de mienen in Lembörg. t Grötste deel is an elegd as woarkverskaffing tiedens de krisis en is duur woarklozen met ne batse en skoefkoare egreawen.
In 1938 was t kanaal kloar. In 1953 was n ziedsproonk noar Almelo ook kloar, zodet ook de hawen van Almelo en t Kanaal Almelo - De Haandrik der op an eslötten warren.
Rechtevoort
[bewark | bronkode bewarken]Vandage n dag gebroekt ze t kanaal um zaand, greante, zoolt en beestevoor te vervoren.
In 1996 wör der in Eanske 432.277 ton elöst of elaan, en in Hengel 2.322.270 ton. Doarnöast is t n geleefd kanaal vuur de plezeervoart en hengelsport, en wörd t gebroekt vuur ofwatering. In vroger tieden wör t ook gebroekt vuur dreenkwater in Eanske. Bie de lönnekerbrugge deden ze hierumme water oet t kanaal poompen en duur greante- en zaandbedden eleaidet. Dit zorgen vuur ongevear 80% van t Eanskese dreenkwater.
Duur nen groten braand bie Vredestein in Eanske wör t kanaal in 2003 töt an Hengel vuur verskeaidene wekke of eslötten um veardere vervoeling tegen te goan. Oet oonderzeuke van waterbedrief Vitens in februwoari 2009 bleek det t water oet t Tweantekanaal nit länger edreunken kon worden.[2]
Vuur de ofwatering van alle bekken dee't oetkomt in t kanaal zeent bie de gemoalen van Dealden en Eefde ofloatwoarken emaakt. In totaal kan t kanaal 190.000 liter water per sekoonde ofvoren.
Vuural op t kanaalpaand Hengel - Eanske doot völle wedstriedroeiers oefenen. Noa verskeaidene anvoarings tusken vrachtskepe en disse roeiers zeent lear- en oetwisselingsprojekten estartt um mear oonderling begrip te kweken tusken disse verskillende kanaalgebroekers. Vuur de beroopsvoart zeent op alle sluzen woarskouwingsbrödden op ehöngen um de skippers acht te loaten gewen op disse roeiers, terwiel at de roeiers eneugend wörren um könnig te worden met t zicht vanof de brugge van t skip en de besteurboarheaid van binnenskepe.
Skotsluzen
[bewark | bronkode bewarken]
t Totale verskil in heugte tusken Zutfen en Eanske is 21 meter. Um det verskil liek te trekken hef t Tweantekanaal dree skotsluzen. Bie Eefde is t verval bie normale waterstaand van n Iessel 6 meter, mear det kan verskillen tusken de 2 en de 7,5 meter. Bie ne lege waterstaand van n Iessel (oawer de 6 meter verval) gebroekt ze in Eefde ne extra sluzenkolk um t verval te verwoarken. De sluze van Dealden hef n verval van 6 meter en de sluze van Hengel hef n verval van 9 meter. In n ziedsproonk noar Almelo he'j gin skotsluzen.
Vuur alle dree de sluzen is n skotkolk 12 meter breed en 140 meter laank, woerbie 134 noodzakelik is. De sluzen van Eefde en Dealden hebt hefduren. De sluze bie Hengel hef an de westerziede rolduren en an de oosterziede ne hefdure en is doarumme in Neerlaand n algerak.
Umdet t verval zo groot is, geet der bie t skotten völle water verlöaren. Um dit recht te trekken is doarumme nöast alle sluzen n gemoal eplaatst det water in de heugte poompt. Bie t skotten in Hengel verbroekt ze bievuurbeeld 15.120 m³ water, woerduur't der in totaal op t hele boawenpaand (t heugere stuk water) 5 cm meender water keump te stoan. Um dit wier liek te kriegen kan t gemoal van Hengel 6 m³ per sekoonde wierumme poompen as alle dree de poompen anstoat.
Oetgoande verbeendige
[bewark | bronkode bewarken]| Bronnen / wellen: |
|