Törf

Andere betekenissen van Törf/Turf kinst vinden op Törf (deurverwiespagina)

Törf is uutbaggeld en dreugd klain dat vrouger as braandstof bruukt wuir.

In de middeleeuwen ontdekte man dat as klain dreugde, t as braandstof bruukt worden kin. In moor- en klaingronden vörmen de ôfstaarvende planten n soort grondstof dij man uutspitte (törfstikken) en te dreugen lègde op n legakker.

In West-Nederlaand wuir törf op grode schoal uut klainplassen baggeld. Op dizze manaar binnen veul grode plazzen ontstoan (bv. de Reeuwijkse Plazzen), dij voak loater inpolderd wuirn om t verlais aan laand binnen zo min meugelk te holden. Hail wat plazzen uut dij tied bestoan nog en wuiren natuurreservoaten.

In Noordoost-Nederlaand en t aangrènzende Duutse Eemslaand lag n uutrekd moorgebied, t Boertanger Moor. Deur t vanuut de stad Grunnen stichten van klainkelonien vanôf 1600, wuir t gebied stee bie stee toumôkt veur de akkerbouw. De wonnen törf wuir verkocht as braandstof.

Dit proses is deurgoan tot om en bie 1980 toun tin oosten van Emmen de lètste kommersjele klainderij sloten wuir. Törf is verdrongen deur aandere fossiele energiebronnen as olie en gas. Dij binnen goudkoper is, kin vlotter bruukt worden en bevat meer woaterstof, de essìnsjele stof veur verbraandsenergie.

In Baarger-Kompas wordt in t Veenpaark de geschiednis van de törfwinnen in Zuudoost-Drìnthe nog levend holden en tentoonsteld.

Trivia

n Bultje törf wordt in t Grunnegs ook wel stobbe nuimd.
Deurdat t törfsteken allend deur de aarmern doan wuir, is t woord törfsteker n scheldwoord worden in de Veenkelonien.
t Woord törven is ôflaaid van t woord törf, deurdat man vrouger gain streepies zette, moar angoal vief stukken törf opstoapelde.