Stemmert

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
(döärstüürd vanaf "Steinfurt")
Et woapen van Stemmert

Stemmert (Duuts: Steinfurt) is ne gemeente en stad in den Duutsen deelstoat Noordrien-Westfalen, eleagen in et distrikt Stemmert. De gemeente hef 34.500 inwonners (NRW Stat).

De gemeente Stemmert is et resultoat van n soamengoan op 1 januari 1975 van de veurmoalege unofhänkeleke steadn (gemeenten) Borghorst en Burgstemmert.

Stemmert is ok den name van et veurmoalege unofhänkeleke vörstendom dat tot 1806 bestoand. De stad Burgstemmert was de heufdplaatse van et groafschap Stemmert. Beide namen, Stemmert en Burgstemmert, wierden en wodt ebruukt veur de stad.

Geskiednis[bewark | bronkode bewarken]

De neaderzetting Burgstemmert an den Stemmerder Aa kump van veur et joar 1000. Mit den bouw van nen burcht deur den heer van Steenvoorde, Rudolf II, in et joar 1129 nam den greuj van de neaderzetting too. Rundumme den burcht dee den groand van de heerlekheid Stemmert vörmden ontstoand zo ne gemeenschop van boern, handwerksleu en handeloaren dee in de joaren 1338 - 1347 beparkte stadsrechten verweerf uut hende van de heern van Stemmert.

In 1536 verwierf de stad et volleadige stadsrecht en wödden ekozzen börgemeisters, schepenen en roadsheern verantweurdelek veur et bestuur. De leden van de stadsregiering bunt ofkumstig uut veuranstoande femilies dee mangsmoal al generoaties in dee stad wont. De behaalde steadeleke zelfstaandigheid vindt ziene uutdrökking in den bouw van et Roadhuus in 1561, vandage VVV-kantoor. Vanweage de noabi-jheid van den heer op den burcht was der in de geskiedenisse van de stad reagelmöateg gesteggel tussen heer en burgerleu in eur beider streaven noar meer macht en/of zelfstaandigheid ten koste van mekare.

Met et uutstarven van et geslacht Von Steinfurt in de 16de eeuwe verarft de in tussentied tot groafschap verheaven heerlekheid Burgstemmert an de verwante graven van Bentheim. De graven van Bentheim - Stemmert goat oaver tot et lutheraanse en later et calvinistiese geleuf. Et kleine groafschap Stemmert wöd n calvinisties eilaand in et volleadig umrengende kattelieke prins-bisdom Münster.

In 1588 stichtten graaf Arnold ne theologiese hogeskole dee uutgreujden tot universiteit. Dit zogeneumde Arnoldinum untwekkelt zich tot ene van de belangriekste internationoale leerskolen veur de calvinistiese theologie en trök völle studenten uut Nederlaand.

De graven van Bentheim - Stemmert regeerden oaver et groafschap tot 1806, too et groafschap Stemmert wodden op-eheaven en opging in et deur Napoleon in-estelde groothartogdom Berg. Mit de restaurasie in 1815 verlös Stemmert ziene unofhänkelekheid en wöd too-evoegd an Prusen. De graven van Bentheim - Stemmert kriegt as vergooding den titel 'vörst'. Nog altied resideert op zowal den burcht in Bentheim as in Burgstemmert de vörsten van Bentheim - Stemmert.

As gevolg van armeude, krieg en de ansluting bi-j Prusen zochten völle inwonners van Burgstemmert in de eerste helfte van de 19de eeuwe eur heil in et butenland; in Nederlaand moar ok in Amerika. Pas in de tweede helfte van de 19de eeuwe leafden de ekonomie wier op en had ok Burgstemmert veurdelen van den noa de Duutse éénwödding in-ezetten economiesen bleuj. In deezelfde tied kwam ok integratie in et ni-je Duutse stoatssysteem tot staand en verloor et Nederduuts ziene plaatse in et veurdele van Hoogduuts dat deur de Prusiese regering verplicht was esteld. Burgstemmert verloor doarmet zien sins olde tieden op Nederlaand erichte blik.

Tiedens den Tweeden wealdkrieg wodden de stad zwaor beschadegd deur kriegsshandelingen. Noa den krieg wödden de meeste beschadigde historiese huze restaurierd.

Partnerstad[bewark | bronkode bewarken]

Stemmert is partnerstad met Riesn. De beaide plaatsn hebt goo kontakt en der wodt vake oetvluchtn en oetwisselingsprojektn organiseerd tusken de beaide steadn.