Scheepsjagen

Een scheepsjager trekt een turfschip deur de Dedemsvaort in Oaveriessel

Scheepsjagen was 't beroep van iene die mit een peerd oaver 't jaagpad langs een kenaol leup um daor an een liende een schip deur te trekken. In de veenkelonies haj véur de tied van de gemotoriseerde schepen hiel wat scheepsjagers.

Maanks wördden schepen deur de schippers zölf etrökken of eboomd, mar wördden d'r een scheepsjager ehuurd as 't niet hard genog buzelden. De scheepsjager had vake een vast traject. Hi'j beheurden mit de veen- en laandarbeiders en de scheepsknechten töt de lu mit 't minste anzien in de veenwereld.

In Grunning höld een presmeister (stalholder) toezicht op 't scheepsjagersbedrief. Hi'j mus de stal veur de peerden hemmel holden, d'r veur zörgen det d'r gien gengele peerden op stal kwamen, en zörgen det d'r gien peerden lös langs 't kenaol leupen. De stal was alle dagen en nachten lös, en de scheepsjager kun in een huussien d'r naost slaopen. D'r wördden ok op-eschreven wekke scheepsjagers en peerden de vaorten bi'jlanges gungen.

Vri'je handel

In 1879 was 't bi'j Keuninklijk Besluut of-eleupen mit al de olde reglementen veur de scheepsjageri'je: dit in de geest van de vri'je handel. Vri'je concurrentie wördden meugelijk en graoperds die weinig wussen van scheepsjagen dienden heur an. Ok sprungen d'r kefees op umme de scheepsjagers mit draank van dienst te weden. 't Kefee van Rijkman Wicherson op Den Hulst an de Dedemsvaort stund een paar meter van 't kenaol of en had een deure an weerskaanten. Zo kun de scheepsjager deur de iene deure naor binnen, een borreltien drinken intied det 't peerd brood at en 't schip deur de sluus gunk ('t schutten), en deur de aandere deure weer verdan. Scheepsjagers hadden nog wal ies 't imago van zoeptorren, wat volgens Jan Nijensikkens (zie de Bronnen) niet terecht is. Scheepsjagers oavernachtten nogal es in t Jachthuus in Luttn.

In 1903 wördden de scheepsjagerspenning in-evoerd um 't wark te reguleren. 't Jaagloon wördden vastelegd, d'r kwammen wachthuussies bi'j de sluzen en d'r wördden weer bi'j-ehölden wie of ter scheepsjager was. De leste penning hebt ze in 1948 uutegeven. 't Wark van 't jaagpeerd was deur de veuruutgaank zachiesan niet meer neudig: scheepsmotoren en vervoer oaver laand kwammen d'r veur in de plaatse.

Bronnen

• 't Veenkoloniaal Museum in Veendam oaver de scheepsjagers
• Jan Nijensikkens (2 juni 2009), 'Scheepsjagers', in de riege '200 jaar Dedemsvaart' in de Dedemsvaartse Courant.
• Sterken Rzn, H. (1976), Ni'j luusen mien dörpien, Ni'jlusen: eing beheer, p. 37

Uutgaonde verwiezing

• Liedtien Scheepsjoagers van de Grunneger groep Törf

Dit stok is eskreven in 't Zuudwest-Zuud-Drèents van de Drèents-Oaveriesselse grèensstreek.