Liberië

Uut Wikipedia, de vrye encyklopedy
Republic of Liberia
Reppubiek Liberië
Vlagge van Liberië
Vlagge van Liberië
Woapn van Liberië
Woapn van Liberië
Kaarte van Liberië
Kaarte van Liberië
Informasie
Sproaken Engels (offisjeel), en nog 31 inheemse
Heufdstad Monrovia
Regeringsvörm Republiek
Laand en inwonners
Oppervlakte
- Water
111.369 km²
13,514%
Inwonners
- Dichtheid
3.476.608
35,5 inw./km²
Koordinaten 6° 30′ N, 9° 30′ W

Koördinaoten: 7° N, 10° W

Oaverig
Volksleed

"All Hail, Liberia, Hail!"
Munteenheid Liberiaansen Dollar ((LRD))
Tiedzone GMT
Web | Kode | Tel. .lr | LR | 231

De Reppubliek Liberië is n laand in West-Afrika. t Greanzet an Sierra Leone in t westn, Guinea in t noordn en Ivoorkuste in t oostn. De kustliene van Liberië besteet heuwdzakelik oet Mangrovebos, terwiel t wat dunner bevolkte binnlaand besteet oet bosn dee't geleaidelik oawergoat in dreugere grösvlaktes. t Laand hef 40% van t Hoog-Guinese Reagnwoud. Liberië hef n heet eawenaarsklimaat, met völle reagn tusken mei en oktober, en stoarke harmattanweende gedoernde de rest van t joar. Liberië hef n oppervlak van 111.369 km² en dr wont 3,7 miljoen leu. Dr wordt mear as 30 inheemse sproakn ekuierd, mer t Engels is de offisjele laandssproake en verbeendt de verskeaidene volker.

Net as Ethiopië is Liberië n Afrikaans laand oonder n Sahara wat nit esticht is tiedns de Europese kolonisasie van Afrika. Vuurjoar 1820 wör de strekke koloniseerd duur vrieje zwartn oet de Verenigde Stoaten; de meestn doarvan warn vroger slaawn ewest. Met hulpe van de Amerikaanse Kolonisasie Sosjeteat, ne private organisasie wat geleuwn at vrogere slaawn gröttere vrieheaid en geliekheaid zoln hebn in Afrika, stichten disse immigraantn van Amerika n niej laand. Afrikaanse gevangenn van slaawnskepe wördn doar ook hen esteurd, in plaatse van det ze wierumme noar t eegne laand van oorsproonk ebracht wördn. In 1847 stichten disse kolonistn Liberië, en baseern de regearing op t model van de VS. Ze neumn öare heuwdstad Monrovia, noar James Monroe, n viefden Presideant van de Verenigde Stoaten en vuuranstoand vuurstaander van de kolonisasie. De kolonistn, dee't de Ameriko-Liberiaann neumd wördn, leaidn de politieke en ekonomiese sektoorn van t laand.

t Laand gung an t moderniseern an noa 1940, noa at de VS dr in investeern gedoernde de Tweede Wereldoorlog en ekonomiese bevrieding oonder presideant William Tubman. Liberië was ene van de stichters van de Verenigde Nasies en de Organisasie vuur Afrikaanse Eenheid. Nen stoatsgreep in 1980 maakn n eande van de Ameriko-liberiaanse regearing en zorgen vuur t begin van politieke en ekonomiese onzekerheaid. Doarbie kömn nog twee achtereenvolgende börgeroorleuge, woerbie't ongevear 250.000 leu umme kömn en de ekonomie nen fleenkn stoot kreeg. n Vreadesverdrag in 2003 maakn at dr in 2005 wier verkiezingn eheuldn wordn konn. Rechtevoort probeert dr Liberië wier boawnop te komn, met nog 85% van de leu dee't leawt oonder de internasjonale oarmoodsliene.